1982 anayasasının ilk üç maddesi nedir?

1982 Anayasasının ilk 3 maddesinden sonra olan 4. Maddesinde, ilk üç maddede yer alan devletin temel niteliklerinin değiştirilemeyeceğini ve hatta değiştirilmesinin teklif dahi edilemeyeceğini hükmetmiştir.

Bunun anlamı, ilk üç madde dışında diğer maddelerin değiştirilebileceği fakat bu değişikliklerin ilk üç maddeye aykırı olmadan yapılması ve devlet şekliyle çelişmeyen değişikliklerin olması gerekir. Anayasa mahkemesi, anayasa değişikliklerinde, ilk üç maddeye aykırı olarak gördüğü durumlarda, 4.maddenin ihlali olarak görüp, değişiklikleri şekil sakatlığı gerekçesiyle iptal edebilir.

İlk üç maddeden önce anayasanın başlangıç bölümü vardır. Başlangıç kısmı 1961 anayasası ile yürürlüğe girmiştir. Başlangıç hükümleri, ilk üç madde ile uyum gösteren giriş niteliğindeki paragraflardır.

Başlangıç kısmı hem 1961 Anayasasında hem 1982 Anayasasında, Anayasaya dahildir. Fakat anayasanın ruhuna aykırı olmamak kaidesi ile değiştirilebilir.

Maddelerin kenar başlıkları ise anayasaya dahil değildir. Hiçbir bağlayıcılığı yoktur. Sıradan bir kanunla bile değiştirilebilir.

Birinci madde:

Kenar başlığı: DEVLETİN ŞEKLİ

İçeriği            : “Türkiye devleti bir cumhuriyettir.”

Devlet şekilleri üçe ayrılır.

Monarşi; Egemenliğin tek kişide olduğu ve babadan oğla geçen yönetimdir.

Oligarşi; Egemenliğin bir aileye, sınıfa ait olduğu yönetimdir.

Cumhuriyet; Egemenliğin millete ait olduğu yönetim şeklidir.

 

İkinci madde:

Kenar başlığı: CUMHURİYETİN NİTELİKLERİ

İçeriği             : “ Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan  haklarına  saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir.

Anayasanın 66 maddesinde, “Türk devletine vatandaşlık bağı ile bağlanan herkes Türk’ tür” ibaresi yer almaktadır. Aynı zamanda doğum anında anne yada babadan en az birinin Türk olması, çocuğun Türk vatandaşı olması için kâfidir.

Üçüncü madde:

Kenar başlığı: DEVLETİN BÜTÜNLÜĞÜ, RESMİ DİLİ, BAYRAĞI, MİLİ MARŞI VE BAŞKENTİ

İçeriği            : Türkiye devleti,ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür.

Dili Türkçedir.

Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır.

Milli marşı “istiklal Marşı”dır.

Başkenti Ankara’dır.

İlk üç madde, dil, bayrak, milli marş ve başkenti değiştirmek ile bölücülük yapma yasağını içerir. Bayrak şekli değiştirilemez, fakat bayrak kanunu değiştirilebilir. Bayrak kanununda Türk bayrağının imajını veya şeklini bozmayacak bir şekilde milimetrik değişiklikler yapılabilir. Bayrağın şekli ile alakalı olmayan maddeleri de değiştirilebilir.