3. Murat kimdir?
3. Murat 4 Temmuz 1546 tarihinde Manisa Bozdağ’da doğmuş olan 91. İslam halifesi ve 12. Osmanlı padişahıdır. Babası II. Selim, annesi Nurbanu Sultan’dır. Şehzadeliğinde iyi bir eğitim alıp, Farsça ve Arapçayı en iyi şekilde öğrendi. İlim ve tasavvufla ilgilendi. 1558 tarihinde babası Karaman valiliğine, kendisi de dedesi Kanuni Sultan Süleyman’ın isteğiyle Alaşehir sancak beyliğine atandı. Babasının padişahlığı sırasında Manisa sancak beyliğine atandı. Babasının ölümüyle 22 Aralık 1574 yılında padişahlığı başladı.
3. Murat’ın saltanat dönemi
Padişahlığının başlamasıyla beş tane kardeşi aynı gece boğdurulan 3. Murat, saltanatı süresince baş veziri olan Sokullu Mehmet Paşa’nın etkisinde kalmıştır. Saltanata geldiğinde Kanuni döneminde Fransızlarla iyi ilişkiler kurulmuştu. Fransız tahtının boşalması nedeniyle, Lehistan’da ki iktidara Osmanlılar tarafından Erdel beyi Bathary getirildi. Lehistan’la gerekli antlaşmalar yapılıp, kuzey sınırı güven altına alındı. Tahta çıktığı zaman Kuzey Afrika kıyılarında alınmayan tek yer olan Fas’ın Osmanlı topraklarına katılması için, 1578 yılında buraya bir sefer düzenlenerek Fas ele geçirilip, Portekiz gücü kırıldı. 1584 tarihinde Trablus valisi Ramazan Paşa’nın ailesinin de bulunduğu gemiye Kefalonya civarında Venediklilerin bir saldırı düzenlemesi, iki ülke arasındaki 8 yıllık barışı bozdu. Venedik’e ültimatom veren 3. Murat, Venediklilerin barışı bozmak istememesi sebebiyle gemiye yaptıkları saldırıyı ortadan kaldırmasıyla sorun çözüldü. Osmanlı limanlarında kapitülasyonlardan beri serbest ticaret yapan Fransızların bu hakları 3. Murat döneminde de devam ediyordu. İngiltere’nin de bu ticaretten yararlanmak istemesi, Osmanlılar için fırsat olmuştu. Papa’nın uyguladığı ambargoyu kırabilmek için, İngiltere’ye de bu hakkı verdi. Artık bundan sonra Akdeniz’de Fransız ve İngiliz rekabeti başlamıştı. Bu rekabet Osmanlılar için siyasi açıdan faydalı olmuştu. Şah İsmail’in ölmesiyle İran’da taht kavgaları başlamıştı. Bundan yararlanan Van beylerbeyi İran’a saldırı düzenledi. İran’la ilk savaş 1577-1589 yılları arasında on iki yıl sürdü ve Gürcistan fethedildi. Tiflis 1578 tarihinde Osmanlı vilayeti yapıldı. Şirvan Osmanlı topraklarına alındı. İran’ın barış istemesiyle 1 Mart 1590 tarihinde Ferhat Paşa Antlaşması (İstanbul Antlaşması) imzalanıp, Kars, Tiflis, Tebriz, Şehrizur ve Gence alınıp, doğudaki en geniş sınırlara ulaşılmış oldu. Avusturya ile barışın bozulması nedeniyle, bu ülkeyle 1593 tarihinde savaşa girilmiştir. Savaş devam ederken 16 Ocak 1595 tarihinde felç geçiren 3. Murat vefat etmiştir. Cenazesi Ayasofya Camisinin avlusunda bulunan türbeye gömülmüştür.
3 Murat kişiliği ve yaşamı
21 yıl boyunca Osmanlı saltanatı devam etmiş olan 3. Murat döneminde, vezir-i azamı olan Sokullu Mehmet Paşa’nın etkileri onun ölümüne kadar devam etmiştir. Sokullu’nun ölümünün ardından 3. Murat’ın eşi Safiye Sultan’da devlet yönetiminde söz sahibi olmuştur. Osmanlı Devletinin en geniş sınırları onun padişahlığı döneminde olmuştur. Zevkine, tasavvufa ve şiire düşkünlüğü ile bilinen bir padişahtı. Safiye Sultan adlı eşiyle annesi Nurbanu Sultan arasındaki çekişme, sarayda çok sayıda sadrazam değişimine sebep olmuştur. Oldukça fazla sayıda şehzadesi bulunan 3. Murat’ın ölümünün ardından tahta çıkan 3. Mehmet dışındaki tüm şehzadeler boğularak öldürülmüştür.