4-5 yaşındaki çocukların psikolojik özellikleri nedir?

Duygusal, sosyal ve bilişsel olarak 4-5 yaşı kapsayan 2 yıllık süreçte bu yaş çocuklarının ben merkezcilikleri devam eder. Bu dönemde neşeli olduğu yaşlardan bağımsız kendi isteğiyle hareket etme ve inatçılık gözlenmeye başlar. Aile içindeki bazı kuralları paylaşmayı isteklerinin yerine getirilmesi için sabırlı olmayı yavaş yavaş öğrenir. Bu yaşlarda hem yaşıtlarını hemde yetişkinleri sürekli taklit ederek onların sözlerini ve davranışlarını tekrarlama eğilimi gösterir. Bu yaşlarda çevresiyle sözlü iletişim kuran yaşıtlarıyla kısa süreli de olsa oynayabilen ve sosyalleşme yolunda ilk adımlarını attığı bir dönemdir. Çocuklar arasında yaşadığı çatışmalarda genellikle kendi isteklerinin olmasını istediği için büyüklerin rehberliğine ihtiyaç duyarlar. Çatışmalar esnasında arkadaşlarına gözdağı verir, kabadayılık taslar ve böbürlenme davranışı sergiler. Bu dönemde dili kullanması gelişir. Yaşıtlarıyla daha fazla konuştuğu için kullanacağı  dilin kalitesi ortaya çıkar. Yetişkinlerde gördüğü, duyduğu iyi veya kötü herşeyi taklit etmeye çalışır. Kötü sözler söyleyebilir, küfredebilir, başkalarına isim takar ve arkalarından bağırabilir. Yakın geçmişte olan olayları ve deneyimleri olup bitenler arasında ilişki kurup anlatabilir. Özellikle sevdiği insanlara karşı oldukça çelişkili duygular içinde olur. Toplum içinde hem olumlu hem olumsuz davranışlar sergileyebilir. Yetişkinlerden istekleri için mantıklı açıklamalar bekler. Onları çekinmeden eleştirebilir. Yetişkinlere karşı çıkabilir, onların isteklerini yerine getirmek istemez. Küfür sayılabilecek kelimeler kullanabilir. Asabiyetini her ortamda göstermek ister, bunda oldukça fazla başarılı olur.

Bu dönemde arkadaşlara karşı neden kötü söz kullanma eğilimi vardır?

Çocuklar çevrelerine yaptığı hareketlerde söylediği kötü sözlerde kızmak, öfkelenmek, engellenmek duygularının yanında dikkat çekmek amacıyla yaparlar. Amaçları yetişkin olmak, yetişkinleri taklit etmek, kendini özgür ve güçlü hissetmek ister. Bu dönemde söylenen kötü sözler kişiye yönelik beddualar yada cinsel içerikli kelimeler olabilir.

Çocuk kötü sözleri nereden öğrenir?

Çocuklara öncelikle yakın çevreleri ve ailesi dil açısından örnek olur. Böyle bir dili kullanan çocuğun ailesi tarafından desteklenmesi ve bunun şirinlik olarak kabul edilmesi kötü sözlerin devam etmesine yardımcı olur. Bu sözleri televizyondan, şarkı sözlerinden, arkadaşlarından yada oyun çevresinden öğrenebilir.

Kötü sözler kullanan çocuklara aileler nasıl yaklaşmalıdır?

• Çocuklarınız için öfke ve düşmanlık içeren sözlerle örnek olmamalı bu kelimeleri kullanmayarak çocuklarınıza örnek olunuz.
• Çocuklarınızın kötü sözleri çevrenizden duymasını engelleyiniz. Onları takibe alarak, kötü sözleri nasıl öğrendiğini görebilirsiniz.
• Çocuklarınızın duyduğu sözlerin anlamını onlara mutlaka açıklayınız.
• Sizde bu kelimeleri duyduğunuzda ne kadar rahatsız olduğunuzu çocuklarınıza dile getirin.
• Çocuklarınızın bu duygularını başka türlü ifade etmeleri için yol gösterici olun.
• Çocuklarınızın amacının dikkat çekmek olduğunu anlarsanız bunu görmezden gelin.
• Onların söyledikleri sözlere şaşkınlık, kızmak yada gülmek gibi tepkiler göstermeyin.
• Çocukları başka aktivitelere doğru yönlendirin.
• Çocuklarınıza zaman ayırıp, onlarla olumlu ilişkiler kurarak onları cesaretlendirin.
• Çocuklarınız güzel konuşmalar yaptığında onları takdir edin ve güzel konuşmalarının artmasına yardımcı olun.