Adli kolluk ve idari kolluk makamları kimlerdir?

Kamu düzeni bireylerin güvenlik, dirlik ve esenlik içerisinde yaşamasını sürdürmeleri için sürekli korunur. Bu korumalar bazı kolluk faaliyetleri yürütülerek gerçekleşir. İdarenin kolluk türleri ikiye ayrılır.

Adli Kolluk; Cumhuriyet Savcısının emrinde çalışan ve tam teşekküllü polis karakollarında bulunan adli polistir. Adli kolluk faaliyetlerinden doğan uyuşmazlıklar Adli Yargıda çözülür. Adli polislerin görevlerinde işledikleri suçlardan dolayı kovuşturma yapmaya yetkili kişi Cumhuriyet Savcılarıdır. Tam teşekküllü olmayan polis karakollarında veya jandarma alanlarında, adli kolluk görevini idari kolluk yerine getirir. Adli polis, kamu düzenini bozan ve suç teşkil eden eylemlerden sonra harekete geçerek failleri araştırıp delilleri toplar. Bastırıcı bir işlev sağlar.

İdari Kolluk İse; idari makamların emri altında çalışırlar ve uyuşmazlıklar idari yargıda çözülür. İdari kolluk personellerinin görevlerinden kaynaklı işledikleri suçların kovuşturulmasında, memurlar ve kamu görevlilerinin yargılanması hakkındaki kanun hükümleri uygulanır. Kovuşturmaya yetkili olan Cumhuriyet Savcıları, bu sefer idari makamların izin vermesini beklemelidir. Yalnız, idari kolluk personeli görevi gereği adli kolluğun işini yürütürken suç işlediğinde, Cumhuriyet Savcısının kovuşturma izni almaya ihtiyacı yoktur. Zaten idari polis kendi bünyesi altında çalışmaktadır. Her iki kolluk ta emniyet teşkilatı içerisinde örgütlenmiştir. Ayrı ayrı teşkilatları yoktur. İdari kolluk Cumhuriyet Savcısının talebi üzerine, zabıtaya yardım etmekle görevlidir. Bazı durumlarda ise adli polis görevini de gerçekleştirmektedir. Bundan dolayı adli Kolluk ile İdari Kolluk, teşkilatı bakımından birbirinden ayırmak pek mümkün olamayabilir. Adli polis ile idari polisin görevleri farklıdır. İdari polisin amacı, kamu düzeninin bozulmasını önlemektir. Yani önleyici bir işlev sağlarlar.
Adli kolluğun kanunların suç saydığı eylemlerden sonra ve adli kovuşturma amacıyla yürütülen bir faaliyet olmasına karşın, idari kolluk kanunların suç saydığı eylemler oluşmadan önce kamu düzenini tehdit edecek ortamların oluşması halinde yürütülür. Her iki kolluk da içişleri bakanlığına bağlı ve emniyet genel müdürlüğü bünyesinde örgütlenmiştir. Bundan dolayı çoğu zaman adli ve idari kolluk faaliyetlerini aynı kişiler yerine getirebilir. İdari kolluklar, bireysel işlemler yapabileceği gibi, düzenleyici işlemler de yapabilir. Oysa adli kolluklar sadece bireysel işlemler yapabilir.

Genel İdari Kolluk Makamları; Bakanlar Kurulu, İçişleri Bakanlığı, Valiler, Kaymakamlar ve Bucak Müdürleridir. Bakanlar Kurulu gerekli işlerin uygulanmasını göstermek ve kanunun emrettiği işleri belirtmek için tüzük çıkartabileceği gibi, İçişleri Bakanlığı da yönetmelik çıkarabilir. Valiler ise, genel emir altında düzenleyici işlemler gerçekleştirebilir.

Genel İdari Kolluk Personeli İse; Polis, Jandarma ve Bekçilerden oluşur. Polis şehir ve kasabaların kolluk personelidir. Jandarma ise, kırsal yörelerde kolluk hizmetini gerçekleştirir. Polis üniformalı olabileceği gibi, sivil de olabilir. Yalnız tüm grup polisler silahlıdır.

Siyasi Polis (Mit);emniyet teşkilatının kanunlarına göre ”Siyasi polis, devletin umumi emniyetine taalluk eden işlerle mükellef olan kısmıdır”. Denilmektedir. Buradaki umumi emniyet, milli güvenlik ahlakı ile ilgilidir. Dolayısıyla siyasi polisin işlevi milli güvenlikle ilgilidir. Siyasi polis, Başbakanlığa bağlı Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı bünyesinde faaliyet gösterir. İdari polisle asla karıştırılmamalıdır.

Jandarmalar ise; İçişleri Bakanlığına bağlı Jandarma Genel Komutanlığı bünyesinde örgütlenmiştir. Eğitim ve öğretim yönünden ise Genelkurmay Başkanlığına bağlıdır.

Bekçiler ise, görevli oldukları yerdeki polis ve jandarmanın emrinde görevini gerçekleştirirler.