Ahmet Muhip Dıranas kimdir?
Özellikle “Fahriye Abla” şiiriyle adından söz ettiren büyük şair Ahmet Muhip Dıranas 1909 yılında Sinop’un Salı köyünde dünyaya gelmiştir. Galip Efendi ve Seniha Hanım’ın ilk çocuğudur. Çocukluğunu bu köyde çobanlık yaparak geçiren yazar zor günler yaşamıştır. Bu yıllarda öğretmeninden etkilenen Dıranas, şiire merak salar ancak Kurtuluş Savaşı’nın başlaması ile babası Galip Efendi, tekrar askere gider. Bunun üzerine aile, Ankara’ya taşınır. Ahmet Muhip Dıranas’ın, Ankara’da ortaokul öğretmeni ünlü şair Faruk Nafiz Çamlıbel’dir.
Ankara Erkek Lisesi’ni bitirdi. Faruk Nafiz Çamlıbel ve Ahmet Hamdi Tanpınar, şiir sevgisinin gelişmesinde etkili olmuşlardır. 1930 -1935 yılları arasında Hâkimiyet-i Milliye gazetesinde çalıştı. Ankara Hukuk Fakültesi’ne iki yıl devam eden Dıranas daha sonra İstanbul’a gitti. Burada Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’ne girmiş ve mezun olmuştur. Daha sonra Güzel Sanatlar Akademisi Kütüphane müdürlüğü yapan Dıranas Dolmabahçe Resim ve Heykel Müzesi resim yardımcılığı görevinde bulundu.
1939 yılında yeniden Ankara’ya döndü ve CHP Genel Merkezi’nde Halkevleri Kültür ve Sanat Yayınları’nı yönetti. Ağrı çevresinde askerlik görevini yaptıktan sonra, Ankara’da Çocuk Esirgeme Kurumu Yayın Müdürü, Kurum Başkanı (1957-1960), daha sonra İş Bankası Yönetim Kurulu üyesi görevlerinde bulunur. Devlet Tiyatrosu Edebî Kurul Başkanlığı, Anadolu Ajansı Yönetim Kurulu üyeliği görevlerini yaptı. Politikaya atılan Dıranas Zafer gazetesinde çeşitli yazılar yazdı. Birkaç kez DP’den milletvekili adayı olmuşsa da seçilemedi.
32 yaşında iken Münire Hanım ile hayatını birleştiren Ahmet Muhip Dıranas, 1946 yılında ise babasını kaybeder. Ahmet Muhip Dıranas, titiz giyimi ve etkileyici ses tonu ile tanınmaktadır. Bundan dolayı bir dönem radyoda şiir ve edebiyat konuşmaları da yapmıştır. 1972 yılında emekli olan Dıranas 21 Haziran 1980 tarihinde Ankara’da hayata veda eder. Ahmet Muhip Dıranas, doğum yeri olan isteği üzerine Sinop’a gömülür.
Ahmet muhip Dıranas’ın yayımlanan ilk şiiri, 15 Eylül 1926 tarihinde Ankara Lisesi’nden Muhip Atalay imzasıyla yazmış olduğu ve Milli Mecmua’da çıkan “Bir Kadına” adlı şiirdir. Sonra kendi imzası ile çeşitli dergilerde şiirler yayımlamıştır. Çeşitli dergilerde yayımlanmış olan şiirleri, 1974 yılında İş Bankası Kültür Yayınları arasında, “Şiirler” adı ile çıkmıştır. Ayrıca Tevfik Fikret’in ‘Rübab-ı Şikeste’ adlı eserini Türkçeleştirip ‘Kırık Saz’ adı ile İş Bankası yayınları arasında çıkmıştır.
Ahmet Muhip Dıranas, şiirde ahenge ve sese önem vermiş şairlerimizdendir. Mesela “ Kar” şiirinde Ahmet Muhip sesi ön plana çıkarırken “Olvido” adlı şiirinde ne sesi anlama ne de anlamı sese baskın kılmıştır.
Hece şiirinin son kuşağı denilebilecek şairler arasında yer alan Ahmet Muhip Dıranas, çağcıl Batı şiirine (Baudelaire, Verlaine) en yakın, kendinden bir iki kuşak sonrası şairler üzerinde, az sayıda şiirle bile olsa, etkili olmayı başarmış bir şairdir. Gerek Fransız şiiri ve gerekse kendisinden önceki ustaları Ahmet Haşim ve Ahmet Hamdi Tanpınar’dan aldığı etkileri sanatına yedirerek özgün bir şiire ulaşmıştır. Şiirlerinde daha çok aşk, tabiat, hatıralar, ölüm, fazla sığ olmayan bir anlatımla ve düşündürücü bir biçimde verilmiştir.
Eserleri
Şiir
1. Şiirler (1974)
2. Kırık Saz (1975 T. Fikret’ten).
3. Fahriye Abla
4. Rüzgar
5. Kar
6. Olvido
7. Elif
Oyun
1. Gölgeler (1947)
2. O Böyle İstemezdi (1948 – Bu iki oyun Devlet Tiyatrosu ile İstanbul Şehir Tiyatrosu’nda oynanmıştır).
3. Bitmez Tükenmez Can Sıkıntısı
4. Büyük Olsun
5. Atlıkarınca
Çeviri oyun
1. Aptal (1940 – Dostoyevski’den uyarlayanlar F. Neziere / S.W. Bienstock).
İnceleme
1. Fransa’da Müstakil Resim (1937 – İki Cilt C. Sıtkı ile birlikte).
Şiir çevirileri
1. Çalar Saat – Charles BAUDELAIRE 1