Ahmet Rasim kimdir?

Ahmet Rasim 1864 yılında İstanbul’da Fatih’in Sarıgüzel mahallesinde doğdu. Babası Menteşeoğulları’ndan Kıbrıslı Bahaeddin Efendi, annesi ise Nevbahar Hanım’dır. Babası kendisi doğmadan önce ailesini terk ettiğinden dolayı Nevbahar Hanım onu tek başına yetiştirdi. Mahalle mektebine başladığı eğitimine Darüşşafaka’da devam etmiştir. Bu okulda bestekar Mehmet Zekai Dede’den müzik dersleri alan Rasim kendi çabasıyla Fransızca öğrendi. Eğitimini 1883 yılında birincilikle bitirme başarısı gösterdi.

Bir süre Mekteb-i Behrami adlı okulda ve Komonto Musevi okulunda öğretmenlik yaptı. Ahmet Mithat’tan gördüğü teşvik sayesinde 1885’ten sonra kendisini tamamen gazeteciliğe verdi.

Ahmet Rasim okulu bitirdikten sonra Posta ve Telgraf Nezareti Fen Kalemi’nde memur oldu. Burada kısa bir süre kâtiplik yaptı. Memuriyet hayatının ilk aylarında Sadberk Hanım ile hayatını birleştirdi. 1902 yılında eşinin ölümüne kadar süren bu evlilikten dört oğlu ve iki de kızı oldu.

1891 yılında yayın hayatına başlayan Servet-i Fünun Dergisi’nde fen konularındaki yazılarının yanında, tefrik halinde romanlarını çıkarma olanağı bulmuştur. Leyal-i Izdırap, Meşak-ı Hayat ve Afife burada yayınlandı. Ancak Ahmet Rasim Servet-i Fünun yazarlarının edebi çizgisini benimsemedi. O, Ahmet Cevdet Paşa ve Ahmet Mithat Efendi’nin doğu ve batı edebiyatının olumlu yanlarını sentez haline getirmeyi amaçlamıştır.

1908 yılında Hüseyin Rahmi ile birlikte “Boşboğaz ile Güllâbi” adlı bir mizah gazetesini 37 sayı çıkaran Ahmet Rasim, gazeteciliği Malumat, Maarif, Sabah, Sebat, Güneş, Türk Yurdu, Resimli Gazete, Mecmuai Ebüzziya, Yeni Mecmua, Resimli Ay, İkdam, Boşboğaz, Basiret, Akşam, Tasvir-i Efkar, Vakit, Cumhuriyet gazete ve dergilerindeki yazılarıyla sürdürdü. Ayrıca Gülşen, Sebât, Şafak, Hamiyyet, Maarif, Servet, Tanîn, Envâr-ı Zekâ, Resimli Gazete, Mektep, Hazine-i Fünûn, İrtika, Pul, Fen ve Edep, Surâ-yı Ümmet, Donanma, Resimli Kitap, Musavver, Muhit gibi dergilere gerçek adıyla, Hanımlara Mahsus Malûmât’ta ise “Leyla Feride” adını kullanarak çeşitli yazılar gönderdi.

Ahmet Rasim 1927 ile 1932 yılları arasında İstanbul milletvekilliği yaptı. Ancak sağlık sorunları yüzünden meclis oturumlarına bile katılmadı. 1932 yılında Heybeliada’daki evinde hayatını kaybetti. Heybeliada’daki Abbaspaşa Mezarlığı’na gömüldü.

Şiir ve hikâyeler, tarih ve bilim konularında türlü eserler, okul kitapları, yazan ve çeviriler de yapan Ahmet Rasim’in asıl değeri, renkli, canlı bir anlatımla çocukluk, ilk-orta öğrenim ve basın hayatını, İstanbul’un gündelik yaşayışını yansıtan fıkra, makale ve anılarında görülmektedir.

Ahmet Rasim ,fıkra türünün edebiyatımızdaki ilk önemli ustasıdır. Roman, öykü, coğrafya, tarih, fıkra, gezi, anı, dilbilgisi gibi pek çok alanda eserler vermiştir. Anı, fıkra ve makalelerinde başarılı olan yazarlarımızdandır. Başarılı bir gözlemci olan gözlemlerini bir ressam gibi tasvir etmiştir. Cep romanları adıyla yayımlanmış olan birçok romanı bulunmaktadır. Ahmet Rasim’in altmış kadar bestesi vardır. Yazar edebiyattaki Batılılaşmaya karşı çıkmış, Servet-i Fününcuları eleştirmiştir.
Başlıca eserleri
Fıkralar ve Makaleler
1. Külliyat-ı Say ü Tahrir: Makalât ve Musahabat, 2 c. (1909)
2. Külliyat-ı Say ü Tahrir: Menakıb-ı İslâm, 2 c. (1909-10)
3. Şehir Mektupları, 4 c. (1912-1913)
4. Tarih ve Muharrir (1913)
5. Cidd ü Mizah (1920)
6. Eşkâl-i Zaman (1918)
7. Gülüp Ağladıklarım (1924)
8. Muharrir Bu Ya (1926)

Roman ve Hikâyeleri
1. İlk Sevgi (1890)
2. Bir Sefilenin Evrak-ı Metrukesi (1891)
3. Güzel Eleni (1891)
4. Mesakk-ı Hayat (1891)
5. Leyâl-i Izdırap (1891)
6. Mehalik-i Hayat (1891)
7. Endişe-i Hayat (1891)
8. Meyl-i Dil (1891)
9. Tecârib-i Hayat (1891)
10. Afife (1892)
11. Mektep Arkadaşım (1893)
12. Tecrübesiz Aşk (1893)
13. Numune-i Hayal (1893)
14. Biçare Genç (1894)
15. Gam-ı Hicran (1896)
16. Sevda-yı Sermedî (1895)
17. Asker Oglu (1897)
18. Nâkâm (1897)
19. Ülfet (ikinci basılışı “Hamamcı Ülfet” adıyladır) (1898)
20. Belki Ben Aldanıyorum (1909)
21. İki Güzel Günahkâr (1922)
22. İki Günahsız Sevda (1923)
Tarihle İlgili Kitapları
1. Arapların Terakkiyat-ı Medeniyesi, 2 c. (1888)
2. Tarih-i Muhtasar-ı Beser (1887)
3. Eski Romalılar 3 c. (1887-1889)
4. Terakkiyat-ı İlmiye ve Medeniye (1887)
5. Resimli ve Haritalı Osmanlı Tarihi, 4 c. (1910-1912)
6. İki Hatırat, Üç Şahsiyet (1916)
7. İstibdattan Hakimiyet-i Milliyeye, 2 c. (1924)

Hatıraları
1. Gecelerim (Daha sonra “Ömr-i Edebî III”’te yer almıstır) (1894)
2. Eski Maceralardan Fuhş-i Atik, 2 c. (1922)
3. Muharrir, Şair, Edip (1924)
4. Falaka (1927)
Mensur Şiirleri
1. O Çehre (1893)
2. Kitabe-i Gam, 3 c., (1897)
Seyahat Yazıları
1. Romanya Mektupları (1917)
Monografi
1. Matbuat Tarihine Medhal: İlk Büyük Muharrirlerden Şinasi (1927)
Tercümeleri
1. Edebiyat-ı Garbiyeden Bir Nebze (1886)
2. Cümel-i Hikemiye-i Ecnebiye (1886)
3. Cizvit Tarihi (1887)
4. Ezhâr-ı Tarihiye (1887)
5. Ürani (1891)
6. İki Damla Gözyaşı (1894)
7. Mathilde Laroche (1894)
8. La Dame aux Camelias (1895)
9. Karpat Dağlarında (1896)
10. Mızıkacı Yanko ve Kamyonka (1899)
11. Neşide-i Ruh (1899)
12. Ohlan Karısı (1900)
13. Kaptan Jipson (1902)
14. Madam Hardiber (1903)
15. Asya Kumsallarında (1904)
Okul Kitapları
1. Yeni Usul Sarf-ı Farisî (1888)
2. Küçük Tarih-i İslâm (1889)
3. Küçük Tarih-i Osmanî, 2 c. (1889)
4. Yeni Usul Muallim-i Sarf, 3 c. (1889)
5. Osmanlı Tarihi (1890)
6. Hesab-ı Tedricî (1890)
7. İmlâ-yı Osmanî (1890)
8. Müptedi (Sadece adı biliniyor)
9. Hesap Kitabı, 2 c. (1893)
10. Sarf-ı İptidaî (1894)
11. Küçük Hıfzıssıhha (1894)
12. Amelî ve Nazarî Talim-i Lisan-ı Osmanî (1895)
13. Elifba (1903)
14. Elifbadan Sonra (1903)
15. Yeni Usul Muhtasar Sarf-ı Türkî (1907)
16. Resimli Küçük Tarih-i Osmanî (1913)
17. Yeni Sarf Dersleri II (1924)
18. Doğru Usul-ı Kıraat III (1927)
Diğer Eserleri
1. Bedayi-i Keşfiyat ve İhtiraat-ı Beşeriyeden Fonograf (1885)
2. Elektrikiyet-i Sakine (1885)
3. Cümel-i Hikemiye-i Osmaniye (1886)
4. Elektrik (1887)
5. Teşekkül-i Cihan Hakkında Fikr-i İcmalî (1887)
6. Garaib-i Âdat-ı Akvam (1887)
7. Hazine-i Mekâtip yahut Mükemmel Münşeat (1889)
8. Ömr-i Edebî, 4 c. (1897-1900)
9. Hanım (1910)