Ahmet Vefik Paşa kimdir?

Ahmet Vefik Paşa, 1823 ve 1891 yılları arasında İstanbul’da yaşamış önemli bir Osmanlı Devlet kademelerinde birçok görev almış bir diplomat ayrıca çevirmen ve oyun yazarı olarak birinci dönem Tanzimat Edebiyatçıları arasındadır. Bulunduğu dönem itibariyle yazıları ile ve yaptığı çalışmalarıyla Osmanlı içinde oluşan Türkçülük hareketinin öncüllerinden olmuştur.
Osmanlı devlet kadrosunda önemli görevler yapan Ahmet Vefik Paşa, iki defa Maarif Nazırlığı yani Milli Eğitim Bakanlığı görevini yapmış, iki defa da sadrazamlık makamına getirilmiştir.
Ahmet Vefik Paşa, 3 temmuz 1823 yılında İstanbul’da dünyaya gelmiş babası Hariciye Nezareti memurlarından olan Ruhittin Efendinin oğludur. Ilk eğitimini istanbul’da yapan Ahmet Vefik Paşa, babasının görevi dolayısıyla gittiği Paris’te Saint Louis lisesinde eğitimini tamamlamıştır. Burada bulunduğu yıllar içerisinde Fransızca dilini anadili gibi konuşacak şekilde öğrenir. Fransızca dilinin yanında kısa bir süre içerisinde Yunanca, İtalyanca, Latince dillerini de öğrenir. 1837 tarihinde İstanbul’a döndüğünde tercüme odasında çalışmaya başlar. Daha sonra ingilizce dilini öğrenebilmek için 1840 tarihinde elçilik katibi göreviyle Londra’ya gönderilir ve burada ingilizce dilini mükemmel şekilde öğrenir. Londra görevinden sonra 2 nisanda İzmir’de memleketyn tabir edenilen Eflak ve Boğdan’da özel ve geçici görevler almıştır. Buradaki görevlerini itmam ettikten sonra 1842 tarihinde İstanbul’a tekrar döndüğünde görevi yükseltilerek baş tercüman olarak tercüme odasında görev alır ve devlet salnamesi yani yıllığını hazırlanması için görevlendirilir.
16 dil bilen Ahmet Vefik Paşa, bu görevleri yaptıktan sonra Fars dilinin ve İran tarihinin kökenlerini öğrenebilmesi ve gerekli bilgilerin araştırması toplanabilmesi için Tahran’a gönderilir. Tarihte bir ilk olarak yaptığı yeniliklerden biri olan, Tahran’da elçilik yaptığı binada bayrak asma adetini getiren ve bu elçilik binası yerini Osmanlı Devleti toprağı olarak ilan edip bayrak astıran Ahmet Vefik Paşa olmuştur.
1857 tarihinde bir süreliğine Adalet Bakanlığı görevine getirilmiş, 1860 tarihinde ise Paris Büyükelçisi olarak görev yapmış 1 yıl sonra da Bursa’da Evkaf Nazırı olarak görevlendirilmiştir. Bursa’da resmi görevdeyken yaptığı bazı icraatlardan dolayı halkın şikayetçi olması nedeni ile görevinden azledilerek uzun bir süre devlet kadrosunda görev verilmemiştir. Asıl bu tarihten sonra Türk Tarih ve Edebiyatımız noktasında yeni eserler ve tercümeler kazandırmıştır. 10 yıl gibi bir süre kendisine herhangi bir görev verilmezken 1872 tarihinde tekrar Maarif Nazırlığına getirilmiştir. Bu tarihten itibaren 1882 tarihine kadar çeşitli devlet kademelerinde görev yapmış olan Ahmet Vefik Paşa, 1891tarihine kadar Rumeli Hisarı’ndaki evinde ilmi ve edebi çalışmalar yapmıştır. 2 Nisan 1891 yılında İstanbul’da vefat etmiş ve mezarı Rumeli Hisarı mezarlığına defnedilmiştir.
Ahmet Vefik Paşa, ilk olarak bilinen türkçe bir sözlük olan lehçe-i Osmani’yi hazırlamış ve Türk tarihinin Osmanlı Devleti ile başlamadığını söyleyen, o zamanlarda ilk gündeme getiren kendisi olmuştur. Bazı edebiyatçılara Ahmet Vefik Paşa Osmanlı Türklerinin ilk Türkçüsü olarak kabul edilir.
Bursa valiliği görevi yaptığı yıllar içerisinde kendi adıyla anılan tiyatroyu yaptırmış ve burada Viktor Hugonun, Moliere’in toplam 16 eserini perdeye uyarlanmış ve son olarak da Voltairen’nin eserlerini bizzat kendisi tercüme etmiştir. Ayrıca bu tiyatroda kendi tercümesini ve adaptasyon yaparak perdeye uyarladğı Tomas Fasulyacıyan Kumpanyası adında ki oyunu oynatmıştır.
Türk Edebiyatımıza kazandırmış olduğu eserleri ise şöyledir;Türkçe Sözlük olarak Lehçe-i Osmani, Kisa Osmanlı Tarihini aanlattığı Fezleke-i Tarih-i Osmani, Hikmet-i Tarih (Tarih Felsefesi), tercüme alanında Şecere-i Türki ve tiyatroya uyarladığı ve oynattığı Moliere’in 16 eserini tercüme etmiştir.