Aka Gündüz kimdir?

Gerçek adı Enis Avni olan Aka Gündüz 1885 yılında Selanik’e bağlı Katerina kasabasında dünyaya geldi. Yazar ilk öğrenimini Serez ve Selanik’te, orta öğrenimini Galatasaray Sultanisi ve sonra askeri idadide tamamladı.

Yazar Aka Gündüz ismini ünlü yazarlarımızdan Ömer Seyfettin’in tavsiyesi üzerine almıştır. Hastalığı sebebiyle Harbiyenin ikinci sınıfından ayrılmak Zorunda kaldı. Paris’ e giden ve burada üç yıl hukuk fakültesi ve güzel sanatlar okulunda okuyan Aka Gündüz, yeniden Selanik’e gelir. 31 Mart Ayaklanması’nı bastırmak için hazırlanan Hareket Ordusu’na gönüllü olarak katıldı. İkinci Meşrutiyet’in 1908’de ilanından sonra yazılarıyla geçinmeye çalışır. 1910 yılında Selanik’e sürgün edildi. Adana’daki Ermeni olayları üzerine oraya tayin olunan Bahriye Nazırı Cemal Paşanın maiyetinde on dört ay Vilayet Meclisi İdare Başkatibi olarak çalıştı. 1919 yılında İstanbul işgal edilince İttihatçılarla birlikte Malta’ya sürülür. Milli Mücadele döneminde Ankara Hükümeti’ni destekleyen yazar, 1932-1946 yıllarında Ankara milletvekili olur.

Aka Gündüz’ün kalemiyle geçinen bir sanatçı olmasından dolayı eserleri estetik açıdan fazla bir değer taşımaz. Ama bu eserler, yazıldıkları dönemi canlı bir şekilde yansıtma bakımından son derece önemlidir. Edebiyata, Servet-i Fünun şiir anlayışı ile yazdığı şiirlerle adım atan Aka Gündüz’ün şiir, hikaye, roman ve tiyatro türünde altmıştan fazla basılmış eseri bulunmaktadır. İlk hikayelerinde son derece romantik, hassas, samimi milliyetçi ve idealist olan Aka Gündüz, ömrünün sonuna kadar bu kimliğinden ödün vermemiştir.

Yazılarında Enis Safvet, Enis Avni, Aka Gündüz Muallim, Serkenkebin gibi takma isimler kullanmıştır. Emile Zola, Moliere, Anatol France, Moliere, Balzac, Byron, Musset, Mauppassant, Maksim Gorki, Tolstoy, Gothe, Schiller gibi yabancı sanatçılardan etkilenmiş olan Gündüz, Türk edebiyatından da Halit Ziya Uşaklıgil, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Ahmet Midhat ve Yakup Kadri gibi edebiyatımızın usta kalemlerinden etkilenmiştir.

Kurtuluş Savaşı’ndan sonra yazdığı romanları büyük ilgi görmüş ve takdirle karşılanmıştır. Romanlarında toplumsal sorunlar, erdem ve ahlaksızlık üzerinde durmuştur. Hikâyelerinde savaş yıllarının kişiler üzerindeki etkilerini, özlemlerini, Türklük şuur ve gururunu işlemiştir. İlk hikayelerinde Türkçü ve idealist olan yazar milli ve yerli konuları işlemeyi tercih etmiştir. Sadece çocuklara milliyetçilik ve kahramanlık duygularını aşılatmak için milli hikayeler yazmıştır. Roman ve hikayelerinde konularını halk arasından alan Aka Gündüz, Genç Kalemler Grubu’ndan olduğu için dili çok sadedir. Edebiyatta romancılığıyla daha çok ön plana çıkan Aka Gündüz’ün makale, mizah, fıkra, sohbet ve tiyatro türünde yazdığı eserleri de bulunmaktadır.

Eserlerinde millet sevgisinin neticesi olarak geniş halk zümreleri ile bunların ızdırapları işlenmiştir. Cümleleri ateşli ve kısadır. Eserleri hayat tecrübesini verir. Edebiyatımızın Milli Mücadele yıllarının en önemli kalemlerinden biri olan Aka Gündüz, Alay, Çocuk Bahçesi, Genç Kalemler adlı dergilerde çeşitli yazılar yazdı. Milli Edebiyat akımı yazarlarından biri olan Güngüz, sade Türkçeyi savunmuş ve eserlerinde kullanmıştır. Birçok eseri sinemaya uyarlanmış olan yazar, eserlerinde genel olarak romantik bir hava sezilir. İstanbul’da gazetecilik yapmış olan Gündüz, 7 Kasım 1958 tarihinde vefat etmiştir.
Eserleri
1. Türk Kalbi (hikaye, 1911),
2. Türk’ün Kitabı (hikaye, 1911),
3. Kurbağacık (hikaye, 1919),
4. Dikmen Yıldızı (roman, 1927),
5. Odun Kokusu (roman, 1928),
6. Tank-Tango (roman, 1928),
7. Hayattan Hikayeler (hikaye, 1928),
8. İki Süngü Arasında (roman, 1929),
9. Yaldız (roman, 1930),
10. Çapkın Kız (roman, 1930),
11. Aysel (roman, 1932),
12. Ben Öldürmedim (roman, 1933),
13. Onların Romanı (roman, 1933),
14. Kokain (roman, 1935),
15. Üvey Ana (roman, 1935),
16. Üç Kızın Hikayesi (roman, 1933),
17. Aşkın Temizi (roman, 1937),
18. Çapraz Delikanlı (roman, 1938),
19. Zekeriya Sofrası (roman 1938),
20. Mezar Kazıcılar (roman, 1939),
21. Giderayak (roman, 1939),
22. Yayla Kızı (roman, 1940),
23. Bebek (roman, 1941),
24. Bir Şoförün Gizli Defteri (roman, 1943),
25. Eğer Aşk… (roman, 1946),
26. Sansaros (roman, 1946),
27. Bir Kızın Masalı (roman, 1954)
Şiirleri
1. İlkbahar Şiiri
2. Anadolu şiiri