Akabe biatları nedir?

Medine’de İslam dininin tanınmasında, yayılmasında ve hatta buraya hicrete zemin hazırlamasında Akabe Biatları’nın önemli bir rolü olmuştur. Akabe, Mekke şehrinde, Mescid-i Haram’a 3 km kadar uzaklıkta, Mina hudutları içinde ve etrafı tepeler ile çevrili küçük ve kuytu bir vadidir. Hzç Muhammed bu mevkide 621-622 yıllarında üç yıl ard arda hac mevsiminde Medineliler ile görüşmelerde bulunmuştur. Bu görüşmelerden birincisi yalnızca mülkat, ikincisi ve üçüncüsü ise biat şeklinde gerçekleşmiştir.

Hz. Muhammed cahiliye adetlerine göre hacca ve çevrede kurulmuş olan panayırlara katılmak üzere Mekke’ye gelen Arap kabilelerine İslam’ı anlatmıştır. Her yıl yaptığı gibi Peygamberliğin on birinci yılının hac mevsiminde de İslam’a davet faaliyetlerini devam ettirdiği esnada Akabe mevkiinde Yesrib halkından ve Hazrec kabilesine mensup altı kişi ile karşılaşmıştır. O sırada başlarını tıraş etmekte olan bu kişilerin yanına oturmuş ve onlara İslam’ı anlatmıştır. Bu kişiler, Esadb. Zürare, Avf b. Haris, Rafi b. Malik, Kutbe b. Amir, Ukbe b. Amir ve Cabir b. Abdullah ismindeki kişilermiş. İslamı kabul eden bu altı kişi Evs kabilesi ile aralarında yıllardır devam eden savaşların sebep olduğu düşmanlığın İslam sayesinde ortadan kalkacağını, iki kabile arasında birlik ve beraberliğin yeniden kurulacağını ümit ettiklerini ifade etmişlerdir. Bu davranışları ile Medine’nin siyasi bir lidere olan ihtiyacını vurgulamış oluyorlardı. Onlar sonraki yıl aynı yerde Hz. Muhammed ile tekrar buluşmaya söz vermişlerdir. Bu altı kişi Medine’ye varınca halka Hz. Muhammed’i tanıdıklarını belirtmişlerdir. Buna Birinci Akabe Görüşmesi adı verilmiştir.

Ertesi yıl peygamberliğin 12. Yılında Zilhicce ayında içlerinde Birinci Akabe Görüşmesi’nde bulunan altı kişinin de bulunduğu on tanesi Hazrecli 2 tanesi Evsli olan 12 kişi söz verdikleri gibi Akabe’de Hz. Muhammed ile yeniden buluştular. Burada hiçbir şeyi Allah’a ortak koşmayacaklarına, hırsızlık ve zina yapmayacaklarına, çocuklarını öldürmeyeceklerine, emirlerine uyacaklarına dair H. Muhammed’e söz vermişlerdir. Yani getirmiş olduğu emir ve yasaklarda Hz. Muhammed’e itaat edeceklerine söz vermişler ve onunla sözleşmişlerdir. Birinci Akabe Biatı adı verilen bu olaydan sonra Hz. Muhammed Yesrib halkına Kur’an-ı Kerim’i öğretmesi ve henüz Müslüman olmayanların İslam dinine davet için Mus’ab b. Umeyr’i göndermiştir. için Mus’ab b. Umeyr Zürare’nin evinde misafir olarak kalmıştır. Onun bir yıl boyunca göstermiş olduğu faaliyet neticesi Evs kabilesinin iki büyük kabile başkanlarından Sa’d b. Muaz ve Üseyd b. Hudayr’ın da aralarında olduğu bir çok Yesribli ve bunların kabilesi olan Abdüleşoğullarının tamamı Müslüman olmuştur.

Hz. Muhammed’in peygamberliğinin 13. Yılında yine hac mevsiminde ikisi kadın 75 Medineli Hz. Muhammed ile görüşmek üzere Mekke’ye gelmişlerdir. Bunlar esas amaçlarını gizleyerek, görünüşte hac için gelmişlerdi. Ama esas amaçları Hz Muhammed ile görüşmek ve onu Yesrib’e davet etmek idi. Mekke’ye varınca Hz. Muhammed’e gizlice haber göndermişlerdir. Hz. Muhammed’in amcası Abbas ile birlikte Akabe’ye gelmişlerdir. Görüşme gizli olarak gerçekleştirilmiştir. Abbas, Hzç Ebubekir ve Hz. Ali’yi önemli noktalara gözcülük yapsınlar diye görevlendirmiştir. Hz Muhammed konuşma yapmış ve Kuran okumuştur. Hz. Muhammed’in isteği üzerine Medineli Müslümanlar 12 temsilci seçmişlerdir. İkinci Akabe Biatı denilen bu görüşmeden sonra Hz. Muhammed sahabilerinin Medine’ye hicret etmeleri için izin vermiştir.