Akciğer sertleşmesi nedir?
Vücudumuzun en önemli organlarından biri olan ve solunum yapmamızı sağlayan akciğerlerin temel görevi vücuda gerekli oksijeni sağlamaktır. Akciğerdeki alveol adı verilen hava kesecikleri kana oksijen geçişini sağlayan temel yapılardır. İnterstisyel akciğer hastalıklarında bu hava keseciklerinin duvarında inflamatuar hücreler birikir ve hastalık ilerlediği zaman etrafındaki bağ dokuda kalınlaşma ve sertleşmeye neden olur ve böylece kana oksijen geçişi bozulur, vücut için gerekli olan oksijen sağlanamaz. İleri evrede akciğerler sertleşir ve büzüşürler.
Halk arasında akciğer hastalıklarının astım ve KOAH gibi hava yolları ile ilgili olanları diğer akciğer hastalıklarından daha yaygın olarak bilinmektedir:. Oysa bir de akciğerlerin hava kesecikleri bölgesinde görülen hastalıkları vardır. Havadan oksijenin alındığı, kirli kandan karbondioksitin uzaklaştırıldığı yerde hücre, sıvı veya sert doku birikmesi ile kendisini bu grup hastalıklara “interstisyel akciğer hastalıkları” adı verilmektedir.
Havayolu hastalıkları ile karşılaştırıldıklarında, 200 kadar hastalıktan meydana gelen bu grubun çok daha seyrek görüldükleri bilinmektedir. Ancak, kendimizin veya bir yakınımızın başına geldiği zaman genel olarak hangi sıklıkta görüldüğünün çok da fazla bir önemi kalmaz.
Akciğer sertleşmeleri veya bağdokusu artışları, hava kesecikleri çeperlerinin bağdokusu artışıyla kalınlaşması olayıdır. Bu durum, akciğer dokusunun esnekliğini kaybetmesine ve hava kesecikleri kılcal damarlar arası alışverişlerin azalmasına neden olur. Akciğer sertleşmesinin en önemli sebebi eskiden akciğer veremiydi. Veremin alışılmış evrimi, hozunlarm yerini bağdokusunun almasıydı.Günümüzde, veremle ilgisiz olarak, ilerleyici solunum yetmezliklerine neden olan yaygın sertleşmeler ayırt edilmektedir.
Yaygın bir sertleşmeye bazı hastalıklar neden olabilir. Savaş gazları, akciğer toz hastalıkları, nitrik asit buharları, sertleşme tablosu verebilir. Genel olarak sebebi bilinmeyen hastalıklarla birlikte görülürler;. Örneği, sarkoyidozun 3. evresinde yaygın bir bağdokusu artışına görülür. Esnek bağdokusu hastalıkları sırasında da yine aynı şekilde yaygın sertleşmeler görülebilir. Bu anormalliğin kökeninde hiçbir hastalık söz konusu değildir.,
Bu hastalık grubunun en önemli özelliği, altta yatan neden ortadan kaldırıldığı zaman çoğu hastalığın seyrinin olumlu yönde etkilenmesidir. Erken zamanda fark edilen ve tamamen de uzaklaşılabilen bir etken söz konusuysa hastalık yok olabilir. En ilgi çekici örneklerden biri çiftçi akciğeri olarak bilinen tablodur. Bilhassa saman yığınları ile sürekli olarak çalışan çiftçilerde, bu yığınların yağmur alması ve üzerlerinin örtülmesi ile samanın küflenmesi, daha sonra ise bu küf mantarlarının çiftçiler tarafından solunması ile meydana gelir. Aşırı duyarlılık zatürresi denilen bu durum, başlarda öksürük, ateş yüksekliği, nefes darlığı şikayetleri ile kendisini gösterir. Birkaç gün içinde şikayetler hafifleyebilir. Bilhassa hastalık nedeniyle çalışılmadığı için nedenden uzaklaşılması buna yol açabilmektedir. Temas devam eder, yıllar içinde tekrar ederse hastalık daha fazla ilerler ve eğer durum fark edilmez, önlem alınmazsa tek çarenin akciğer nakli olduğu son evre akciğer hastalığına kadar gidebilir. Aşırı duyarlılık zatürresine neden olan birçok meslek ve hobi bulunmaktadır. Örneğin güvercin besleyiciliği bu hobilere en güzel örnektir.
Bazı interstisyel akciğer hastalıkları sigara içimi ile doğrudan ilişkilidir. Tek tedavisi, sigaranın bırakılması olan bu hastalıklarda eğer sigara bırakılırsa sonuçlar son derece istendik yönde yani olumlu olmaktadır. Bilindiği üzere birçok ilaç, interstisyel akciğer hastalığına neden olabilmektedir. Bunlardan birçoğu ilaç kesildikten sonra tamamen düzelen hastalıklardır. İşyerlerinde temas edilen maddelerin de bir grup interstisyel akciğer hastalığına neden olduğu herkesin malumudur. Burada önemli olan nokta, bazı mesleksel temasların uzun yıllar önce gerçekleştiği ve hastalığın bu gizli dönem sonrası ortaya çıkabilme ihtimalidir. Öyleyse mutlaka meslek öyküsünün de ayrıntılı alınması çok önemlidir. Bu hastalıklar tanısı ve tedavi oldukça zor olan hastalıklardır. Hastalar bu konuda tecrübeli göğüs hastalıkları doktorları tarafından mutlaka değerlendirilmelidir.