Akne nedir?
Akne ciltteki gözeneklerin üstüne yerleşen, kırmızı renkte, ciltten daha kabarık şekilde ve belli dönemlerde içi iltihaplı olabilen sivilcelerdir. Bu oluşumlar genellikle yüzde, sırtta, omuz başı ve göğsün V bölgesinde görülür. Ancak her sivilce akne olarak değerlendirilmez. Bazen bakteriyel ya da mantar hastalığı gibi sebeplerle olan folikülit denen sivilceler akne oluşumlarına benzer olabilir. Bu oluşumlar daha çok 12-25 yaş arasında görüldüğü için, ergenlik döneminin sorunlarının arasında kabul edilir. Ancak bazı kişilerde 9-10 yaşlarındayken bile akne olabilir. Akneleri olan kişilerde genellikle kan hormon düzeylerinde farklılık olmaz. Fakat androjen hormon denen baskın hormonlar ciltte sebum üretimini arttırdığından, cilt daha parlak, yağlı ve gözenekleri genişlemiş, içleri siyah noktalar dolu olan bir hale gelebilir. Ciltte geçici tüylenmeye bile sebep olabilir. Kızlarda bu belirtilerle birlikte aşırı tüylenme ve adet düzensizliği olursa, hastaların polikistik over açısından değerlendirilmesi gerekir. Yağlı olan cildin gözeneklerinde tıkanma kolayca olur. Tıkanan gözenekler bakterilerin tercih ettiği iyi bir yaşam alanıdır. Bu deliklerde bakteriler, bölgeyi şişirerek akneye neden olur.
Akne tedavisi nasıl yapılır?
Akne tedavisi için öncelikle cildin düzenli olarak sabah ve akşam ılık suyla yıkanması, akne ve yağlı ciltler için uygun olacak jellerle temizlenmesi gerekir. Bunu yaptıktan sonra tonik kullanıp, ciltteki kalan yağı uzaklaştırmak ve gözeneklerin içinin temizlenmesi gerekir. Bu temizlik için özel olarak hazırlanan hafif salisilik asit içeren solüsyonlar, cildi iyileştiren etki yapar. Cilt temizliğinden sonra, akneli ciltler için uygun olan nemlendirici krem kullanılabilir. Ciltteki nem dengesi normalse, krem kullanmaya gerek kalmaz. Cilt doktorunun tavsiye ettiği akne ilaçlarının sabah ve akşam düzenli bir şekilde kullanılması gerekir. Cilt döngüsünün atlatılması ve tedaviye yanıt alınması için, uygulamalardan sonra en az 2-3 ay geçmelidir. Bazen kişilere kısa süreli antibiyotik tedavisi uygulanması gerekebilir. Bu tedavilerin başarılı olması halinde, akneler yeniden tekrarlayabilir. Çünkü akne oluşumunda androjen hormonları etkili olur. Bu nedenle uzun süreli tedaviye devam edilmelidir.
Kistik akne nedir?
Ciltteki bazı akneler gözeneğin çıkışını tuttuğundan, daha büyük boyutta olabilir. Bu akneler sertçe, ortası hafif yumuşak, pembeden başlayarak mora doğru renklenen, genellikle ağrı veren, büyük nodül ya da kist şeklinde olurlar. Bu aknelerin tedavisi sırasında ciltten sürülen ilaçlar kullanılmamaktadır. Bu akneler ağızdan alınacak retinoidler yani A vitamini türevi olan ilaçlarla tedavi edilir. Tedaviler erken dönemde başlanmadığında, geç iyileşme gösterir ve ciltte iz bırakırlar. Kalan izler cilt seviyesinden daha aşağıda çukur gibi, bazısı fibröz yapıda ya da büzülmüş gibi olabilir. Bu izler kalıcı olduğundan, tedavisi yapılamaz.
Retinoid asitlerle akne tedavisi
A vitamini hücre büyümesi ve farklılaşmasında etkili olan bir vitamin olduğu gibi, görme, üreme ve vücuttaki diğer sistemlerde önemli bir vitamindir. A vitamininden doğal şekilde oluşmuş olan retinoidler ve türevleri, aynı A vitaminine benzemektedir. Bunlar A vitamininin yaptığı görevleri yerine getirmektedir. Cildin ikinci tabakasında ve gençliğin anahtarı sayılan dermis ve bazal tabakada aktif hale gelmektedir. Burada olan kalojen, hyalüronik asit ve elastin adı verilen şeffaf bağ dokusunu arttırabilmek için, ciltteki hücreleri uyarır. Ciltte olan elastin ve kalojen üretimini arttırıp, cildin kaybettiği elastikiyeti yeniden kazandırmaktadır. Cildin damar yapımını düzenleyerek, cildin tamir edilmesini sağlar. Akne tedavisi için kullanılacak retinoid asitlerle hastalar her ay takip edilmelidir. Bu tedavi 6-8 ay kadar devam etmektedir. Tedavi sırasında cilt içten peeling etkisi gösterir. Dışarıdan sadece bu etki ciltte kuruma olarak algılanır. Ancak tedaviden başarılı sonuç alınır. Genellikle akne tedaviden sonra yeniden tekrar etse de, bu sefer daha hızlı iyileşme sağlanır. Bu ilaçlar sadece cilt uzmanı tarafından tavsiye edilmektedir.