Akraba evliliği nedir?

Akraba evliliği aralarında aynı kan bağı olan kişiler arasında yapılan bir evliliktir. Bu tür evlilikler aynı zamanda genetik hastalıkların gelişimini ve oluşumunu etkileyen faktörlerden biridir. Bazı toplumlarda bu tür evlilikler oldukça yaygın olarak yapılmaktadır. Böyle yapılan evliliklerde çekinik gen ve baskın gen üst üste gelip çakışacağından, genetik hastalıkların artmasına yol açmaktadır. Bu evliliklerde hastalıkların çocukluk döneminde ortaya çıkması için, anne ile babanın bir tanesinde çekinik gen bulunmalıdır. Bu şekilde akraba olan kişilerin evlenmesi, aynı ailede olan çekinik genlerin karşılaşma olasılığını arttırır. Normal çiftlerden doğan çocuklarda % 2 oranında saptanan anomaliler, akraba evliliği sonucunda doğan çocuklarda iki kat daha fazla orandadır. Bu oran akraba evliliklerinin ne kadar riskli olduğunu göstermektedir.

Akraba evliliğinde en riskli evlilikler nelerdir?

Akrabalar arasında olan yakınlık derecesine göre en sakıncalı olan evlilikler, ilk derece kuzenler arasında olan evliliklerdir. Yani bunlar teyze, hala, amca ve dayı çocukları arasında gerçekleşen evliliklerdir. Bunların çocukları arasında gerçekleşen yani kardeş torunları arasında olan evlilikler ise ikinci derece riskli olan grupta yer alır. Bu akrabaların dışında yapılacak evlilikler ise yine de riskli olarak kabul edilir.

Akraba evliliklerinin riskleri nedir?

Kalıtımsal hastalıklar gen adlı maddede olan değişimler sonucunda oluşur. Mutasyona uğramış olan genlerde tek dozda bile hastalığa neden olanlara baskın(dominant), iki doz şeklinde hastalığa neden olanlara ise çekinik gen (resesif) adı verilir. Bunların neden olacağı hastalıklar ise dominant ve resesif hastalıklar olarak adlandırılır. Akraba evliliklerinde görülen hastalıklar genellikle resesif hastalıklar sınıfının içindedir. İnsanların yapısı hastalık belirtisi vermeden resesif genlere sahip olabilir. Bu çiftlerin nesiller boyunca sağlıklı çocukları olabilir. Nesillerde ya da çocuklarında hasta kişiler bulunmadıkça bu özellik ortaya çıkmaz. Çocuklarda resesif özellikteki hastalıkların ortaya çıkması, sağlıklı olan anne ve babanın kesinlikle aynı geni taşıdığını gösterir. Bu genler geçmişte olan atalardan beri taşınmıştır. Bu nedenle akrabalar arasında yapılan evlilikler, sağlıklı gibi görünen kişiler arasında da olsa risk taşır. Bu evliliklerin sonunda ortaya çıkan kalıtsal hastalıklar ise, metabolizma hastalıklarıdır. Bu hastalıkların bebeğin anne karnındayken belirlenmesi mümkün değildir. Ancak ailede önceden bilinen bir hastalık bulunuyorsa, bu konuda bir inceleme yapılabilir.

Akraba evliliklerinden sağlıklı çocuklar doğar mı?

Evlilikler sonunda sağlıklı çocukların doğması mümkün olsa da, normal evliliklere göre daha fazla risk taşır. Toplumda yapılan akraba evliliklerinin sonunda sağlıklı çocukların doğduğunu izleyen aileler, kendi aileleri için verecekleri kararda bu gelişmelerden etkilenmektedir. Bilinmesi gereken konu oluşan her gebeliğin bu açıdan risk taşımasıdır. Akraba evliliği yapmış olan kişilerin her çocukları sağlıklı doğabilir denemez. Aynı şekilde hasta çocukları olan ailelerinde, sağlıklı çocukları doğabilir. Yine de akraba evliliği düşünülürse, ailenin geçmişinde en az üç kuşak öncesindeki hastalıklar incelenmelidir. Yine de oldukça zor bir çalışmadır.