Alerjik rinit nedir?
Alerjik rinit, saman nezlesi, yaz gribi gibi isimlerle de tanımlanır. Bu rahatsızlık kendini kaşınan ve akan burun, yine akan ve kaşınan göz, boğazda ve burunda akıntıyla beraber gösterir. Havayla beraber solunan parçacıklara karşı gelişme gösteren alerji bu rahatsızlığa sebep olur. İnsanların çoğu alerjik rinite sıkça yakalanır. Bazı kişilerde bu sorun hafif derecede yaşanırken, bazılarında daha ağır yaşanıp yaşam kalitesini düşürür. Genetik geçişli hastalıkların içerisinde en fazla yaşanan alerjik rinit, son dönemlerde hızla yayılım gösterir. Çocukluk döneminde erkek çocukları kızlara göre daha fazla etkisi altına alan bu rahatsızlık, yetişkinlerde iki cinste de aynı derecede etkilidir. Bunu yaşayan kişilerde alerjik rinit, yıllarca devam eden bir sorun haline gelebilir.
Alerjik rinit nedenleri nedir?
Vücudun içine giren herhangi bir bitkiye ya da hayvana ait olan parçacık yüzünden, vücudun bağışıklık sistemi buna karşı kendi savunmasını geliştirir. Bunların girişi burun ya da boğazdan, göz üzerindeki zardan olabilir. Bu durum normal şartlarda, vücutta doğal bir korunma sistemidir. Ancak bazı kişilerde, farklı maddelere karşı aşırı reaksiyon gösterme eğilimi gelişmiştir. Bu kişilere alerjik, bu maddelere ise alerjen olarak tanımlama yapılır. Bu durum çoğunlukla kalıtsal olarak görülür. Vücuda giren alerjenler vücudu antikor üretimi yapması için uyarır. Bu antikorlar alerjenlerle birleşip, vücutta istenmeyen tepkilere yol açan bazı kimyasalların salgılanmasına neden olur. Bu kimyasalların içinde en fazla rastlanan histamindir. Bu kimyasalın etkileri burun zarlarında şişme, kaşıntı, tahriş ve aşırı miktarda mukus oluşumu sayılabilir.
Hangi alerjen maddeler alerjik rinite neden olur?
Havada taşınabilecek kadar küçük, hafif bitki ve hayvan proteinleri burunda, gözlerde ve boğazda bulunan zarlarda birikim yaparlar. Bunlar arasında ev tozu, mantar sporları, polen ve hayvan tüyleri en fazla rastlananıdır. İlkbaharın erken döneminde polenler ve ağaçlar alerjik rinite neden olabilir. İlkbaharın geç döneminde ise, polenler çayırlardan kaynaklanır. Süs bitkileri nadiren alerjiye neden olur. Bitkilerde olan polenler böcekler tarafından başka taraflara taşınabilir. Bitkilerin bazıları Ağustos ayının sonunda polen vermektedir. Bunların süresi ekim ayına kadar devam edebilir. Dolayısıyla uzun bir dönemde alerjik rinit görülebilir. Mantarlar meyvelerin bozulmasına ve ekmeğin küflenmesine etkili olan küflerdir. Bunların dışında çayırlarda, saman, kuru yapraklar, tohum ve toprakta olabilirler. Mantarlar soğuğa karşı çok dirençli olduğundan, alerjik rinit uzun süre devam eder. Kış aylarında karın toprağı tamamen kapladığı dönemlerin dışında, yıl boyunca mantar sporları havada etkili olur. Evde olan mantar sporları saksı topraklarında ve ev bitkilerinde yer alır. Ayrıca nemli bölgelerde, peynir ve mayalı içkilerde olur. Alerjen maddeler hayvan artıklarında, mantarlar, kozmetik ürünler, gıdalar, ev tozları gibi maddelerde yıl boyunca her zaman bulunur. Kış aylarında ise, sıcak hava ve havalandırma sistemlerinin kullanılması ev tozunu daha etkili hale getirir.
Alerjik rinit nasıl önlenir?
- Ev temizliği sırasında ve bahçe ile uğraşırken polen maskesi takılmalıdır.
- Havalandırma ve ısıtma sistemlerinin filtreleri düzenli olarak değiştirilmelidir.
- Polenlerin yoğun olduğu dönemlerde kapı ve pencereler kapatılmalıdır.
- Evde bulunan bitki ve hayvanlardan uzak durulmalı ya da evde bulundurulmamalıdır.
- Evdeki yün battaniye ve örtülerle, kuş tüyü yastıkların, pamuk ya da sentetik olanlarla değiştirilmesi gerekir.
- Gerektiği takdirde dekonjestan ve antihistaminik kullanılabilir.
- Yatağın baş kısmını hafifçe kaldırarak uyuyun.
- Egzersiz, sigarayı bırakma, hava kirliliğinden uzak durma, dengeli beslenme ve vitamin kullanılması gibi genel sağlık kurallarına uyulmalıdır. Bunun için doktorun tavsiyelerine uyulmalıdır.
- Kış süresinde cilt için nemlendirici kullanılmalıdır.
- Nemli alanlardan uzak durmaya çalışılmalıdır.
- Banyonun temiz tutulmasına ve havalandırmasına dikkat edin.
- Yemek pişirirken ortamın havalandırılmasına dikkat edin ve aspiratörü çalıştırın.
- Evde pencere ve duvarlarda oluşan buharı hemen kurulayın.
- Evin içerisinde çamaşır kurutmayın.