Amplifikatör nedir?
Modern teknoloji ile gelişen ses sistemlerinin büyük bir çoğunluğu müzik endüstrisinde kullanılmaktadır. En basit tanımla müzik sistemlerinde sesin yükseltilmesini sağlayan bir sistem olan amplifikatör, kaynak cihazdan gelen sesin sinyallerinin güçlendirilmesini sağlar. Türkçede kısa olarak “ampli ya da amfi” olarak da kullanılan amplifikatör sözcüğü, genel olarak tüm müzik sistemini tanımlamak için de kullanılır. Hoparlörlerden çıkan sesin şiddetini arttıran amplifikatör özellikle geniş mekanlarda çok fazla dinleyiciye hitap edilen ortamlarda kullanılır. Amplifikatörler yapımında kullanılan mühendislik teknolojisine ve fiziksel özelliklerine göre farklı sınıflara ayrılır. Ancak amplifikatörlerin büyük çoğunlukla transistörlü bileşenden oluşan ve vakum tüpü ile çalışan bir sistem olduğunu söylemek mümkündür.
Piyasada yaygın bir şekilde 2 ve 4 kanallı modelleriyle satılan amplifikatörler, eskiden beri ülkemizde bilindiği şekilde lambalı biçimde üretilmiştir. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte her alanda olduğu gibi ses sistemlerinde de yaşanan değişim, yeni nesil “hibrid” amplifikatörlerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Ayrıca entegre yapıya sahip olan amplifikatörler de üretilmiş ve bu modellerde güç girişi ayrı bir modüle yerleştirilmiştir. Monoblok olarak tabir edilen yeni nesil amplifikatörlerde ana bölümden bağımsız olarak çalışan alt sınıflar da bulunur. A’dan başlayarak H’ye kadar giden farklı amplifikatör sınıfları bulunmakla birlikte genel olarak AB sınıfı amplifikatörlerin en çok kullanıldığı söylenebilir.
Çıkış katında sürekli akım bulunan A sınıfı amplifikatörler, çok daha eski bir tasarıma sahip olduğu için günümüzde çok nadir kullanılmaktadır. A sınıfı amplifikatörlerin sürekli elektrik amını kullanması, bu cihazların hatırı sayılır boyutta enerji harcamasına neden olur. Ses çıkış işlemlerini sıralı bir bütün olarak gerçekleştiren B sınıfı amplifikatörler, eksi ve artı yükü farklı zaman aralıkları ile işler. Eski yüklü sinyallerin ilk önce çıkış işleminde kullanıldığı b sınıfı amplifikatörlerde, artı yük en son işlenir. Günümüz teknolojisi ile bu farklı zamanlı işlemin arzu edilen hızda yapılamaması, B sınıfı amplifikatörlerin fazla kullanılamamasına neden olmuştur.
Dünya genelinde en yaygın şekilde kullanılan amplifikatör sınıfı olan AB, çıkış işleminde sinyallerin ancak yarıdan biraz fazlasını işler. AB sınıfı amplifikatörlerin çıkış elemanlarının yalnızca sinyallerin yarıdan biraz fazlasını işlemesi, A sınıfından farklı olarak sürekli bir şekilde elektrik akımına maruz kalmaz. Radyo frekanslarının işlenmesinde kullanılan C sınıfı amplifikatörler, dünya genelinde teknolojik gelişmeler nedeniyle geliştirilmeye çalışılsa da ömrünü doldurmuş olarak görülmektedir. D sınıfı günümüz teknolojisi ile verimli biçimde işletilemeyen bir amplifikatör tipi olsa da, çalışma mantığı ile B sınıfının geliştirilmiş versiyonudur. Bunlar haricinde F,G ve H gibi yeni tasarım amplifikatörler de bulunmaktadır.