Anafartalar cephesi nedir?
Kanlı çatışmalardan sonra 1915 yılının Temmuz ayı sonlarında cepheler tamamen kilitlenmiş, çatışmalar mevzi harbine dönüşmüştü. Gelibolu Yarımadasında başarı elde edebilmek için İngiliz General Hamilton, daha kuzeyde üçüncü bir cephe açmak gereği duymuştur. Hamilton, üçüncü cepheyi Suvla kumsalına, takviye olarak gelmiş olan İngiliz 9. Kolordusu’nu çıkartarak açmıştır. 6 Ağustos 1915 tarihinde Suvla Koyu’na yapılan çıkartmayla Çanakkale Savaşı bu bölgeye kaymıştır.
5-6 Ağustos gecesi başlayan çıkartma gün boyu devam etmiştir. Suvla Ovası’na hakim ilk kademe sırtlardaki mevzilenmiş üç Türk taburu, çıkartma birliklerinin ileri harekatını durdurmayı başarmıştır. İngiliz 9. Kolordusu’nun genel taarruz için düzen alması, 8 Ağustos tarihini gerçekleşmiştir. 9 Ağustos 1915 günü iki İngiliz tümeni taarruz için ilerlemeye başladığında Kurmay Albay Mustafa Kemal Atatürk’de taarruza başlamıştı.
9.İngiliz Kolordusu ,6-7 Ağustos gecesi karanlıktan yararlanarak bölgeye çıkartma yapmıştır. Amaç, sabah gün ağarmadan von Sanders, Saros Grup Komutanına 7. ve 12. Tümenlerle hızlı bir şekilde Anafartalar kesimine gitmesini ve karaya çıkan İngiliz birliklerine 8 Ağustos sabahı taarruz edilmesi emrini vermiştir. Anafartalar Müfrezesi komutanı Yarbay Vilmer’e de, Saros’dan iki tümenin gelişine kadar, İngilizlerin ilerleyişine engel olunması emrini vermiştir.
Liman von Sanders, Kurmay Albay Mustafa Kemal’i, 8 Ağustos 1915 günü saat 21.45’de, Anafartalar Grup Komutanlığına atamıştır. Anafartalar Grup Komutanı Mustafa Kemal, 9 Ağustos sabahı ,12. tümenle 9. İngiliz Kolordusuna. 7.Tümenle de Anzak Kolordusu ile işbirliği yapmasına engel olmak için Damakçılık Bayırı yönünde saldırıya geçmiştir. Her iki tümenin saldırıları başarılı olmuştur. İngiliz Birlikleri, Türk taarruzu ile şaşkına dönmüş ve ağır kayıplar vermiştir.
Güçlendirilen 9. İngiliz Kolordusu, Anafartalar yönünde iki kanat harekatı daha denediyse de yine de başarılı olamamıştır. Alman Liman von Sanders, Kuzey Grubundaki 8 Tümeni iki alayla takviye edip , Anafartalar grup Komutanı tümeni Mustafa Kemal’in emrine vermiştir. Tümen karargahına 9-10 Ağustos gecesi gelmiş olan Grup Komutanı Kurmay Albay Mustafa Kemal, takviyeli 8. Tümeni 10 Ağustos sabahı karanlıkta,y alnızca süngü kullanarak hücuma geçirmiştir. İngilizlere ağır kayıplar verdirilerek harekat başarıya ulaşmıştır. Anafartalar Bölgesinde de savaş, boşaltmaya kadar , siper ve mevzi savaşına dönüşmüştür. General Hamilton’un İkinci Planı da böylece başarısız olmuş, hedefine ulaşmamıştır.
53 . Anzak Tümeni 10 Ağustos’ günü Anafartalar’da çarpışıp ölürken, 54. Tümen karaya çıkıyordu ve bu ellerindeki son yedek tümendi. 10 Ağustos, Anafartalar’da İngilizler için tam manasıyla bir felaket oldu. Anafartalar Savaşları sonraki günlerde iki taraf için büyük kayıplar vererek boğaz boğaza savaşlarla devam etmiştir. İngilizler yarımadanın kuzeyinde 40.000 kişiyi savaşa soktular. Savunmacıları aştıklarını düşündükleri sırada adı Mustafa Kemal olan ve tarihe imzasını atacak olan genç bir Türk albayının şimşek gibi bir karşı saldırısı son İngiliz umutlarını da söndürmüştü. Bilanço her iki taraf için son derece ağırdı. Dört günde Türkler 35.000, İngilizler 30.000 kişi kaybettiler. İtilaf Devletleri Orduları, birbirini izleyen dalgalar halinde gelip, tek bir kilidi bile söküp atamadan Gelibolu istihkamlarının eşiğinde bir bir ölüyorlardı. Bütün yoğun çaba ve binlerce kayba karşı hiçbir şey elde edememişlerdi. 21 Ağustos günü oynanan son kumarın başarısızlığı, Gelibolu harekatının sonunu getirmişti. Bu yenilgi General Birdwood dışında, Hamilton ve Stopford ile daha birçok generalin meslek yaşamlarının da sonu oldu.
Çanakkale Savaşları’nda bütün bu çarpışmalar ve karşılıklı saldırılar sırasında, Türkler mertçe, dürüstçe ve kahramanca çarpışmış, insancıl meziyetlerini ve güçlü kişiliklerini tüm dünyaya göstermişlerdir. İster Seddülbahir’de, ister Suvla’da veya Anafartalar’da olsun durum aynıdır. Örneğin Kızılhaç çadırları ve hastane gemileri, yaralı taşıyan botlar, ya da sedyeleri hedef alan atışlar yapılmamıştır.