Anglikanizm nedir?

Anglikanizm hakkında çok fazla bilgi sahibi olunmayan mezheplerden biridir. Anglikanizm’i tanımlamak oldukça zordur. Çünkü Anglikanizm konusunda her Anglikanın düşüncesi birbiriyle aynı değildir.

Anglikan Kilise’nin tarihi M.S 2. -3. yüzyıla dayanmaktadır. Çünkü o günlerde İngiltere’de kilise yeni oluşmaya başlamıştır. Ancak, Anglikanizm’in 16. yüzyılda doğduğunu belirten kaynaklar ağır basmaktadır. Çünkü o zamana kadar İngiltere Kilisesinin inancı Roma’yla uyum içinde bulunmaktaydı. Anglikan Kilise’nin Hıristiyanlığın farklı dalı olarak gelişmesi tam olarak 16. yüzyılda başlamıştır. Genel olarak Anglikanizm’i tanımlarken via media sözü çok sık kullanılır. Bunun anlamı orta yol olmasa da, Anglikanizm’de kullanıldığında daha çok birçok düşüncenin beraber olması anlamına gelmektedir.

İngiltere Kilisesi Reform zamanında Roma’dan ayrıldığı dönemde İngiltere’de çeşitli görüşler bulunuyordu. Roma’ya bağlı kalmak isteyenler olduğu gibi Roma’yla bağlı kalmak istemeyenler de vardı. İngiltere Kilisesi bu dönemdemümkün olduğu kadar geniş halk kitlelerini kucaklamak istedi.
Anglikanizm’ın bu kadar geniş olması onun isminde de gözükmektedir. “Anglikan” sözcüğü Latincesi “Anglia” dan gelmiştir. Yani, İngiltere’den başlamasından başka bir belli özellik olmadığından dolayı bu sözcük kullanılır. Ancak, Anglikan kilise içinde bu adı resmi olarak kullanan kilisenin sayısı son derece azdır. İngiltere, İrlanda, Galler, Nijerya gibi ülkelerde kendi ülkelerinin adıyla kilise birleştirip kullanmışlardır.

Anglikanlar Eski ve Yeni Ahit’i günahlardan kurtulmak için gerekli bütün her şeyi içeren ve inancın esaslarını kapsayan her şeyi hüküm olarak kabul etmişlerdir. Anglikanlar Apostles’ Creed’i yani Havari İnancını Hırıstiyanlık inancının temeli olarak görmüşlerdir. Anglikanlar geleneksel ayinlerini Holy Eucharist adı verilen son akşam yemeğinde özel bir ilgi göstererek yaparlar. Son Akşam Yemeği Ayini Anglikanlar için toplu bir ibadet yeridir ve bu ayin esnasında ‘yaşam, ölüm, ve İsa’nın yeniden dirilişi anlatılır, İncil okunur ve Hz. İsa’nın son yemeği olan şarap ve ekmek tüketilir. Anglikanların bir çoğu bu ayini Katolik geleneğine uygun olarak kutlar ancak ibadet şekillerinin farklı olmasına da izin verilmiştir. Anglikanlar inançlarının temelinin İncil’de, Katolik inancında belirtildiğine inanmışlar ve inançlarını Hristiyanlık geleneği, kilise, alimlik, mantık ve deneyim ışığında yorumlamışlardır.

Anglikan Kilise kilisenin birliğine inandığından dolayı için farklı görüşleri kabul etmiştir. Ayrı görüşte olanlar ayrı kiliseyi kurmak yerine ayrı görüşte olsa da aynı çatıda bulunmayı daha doğru görmüşlerdir . Bundan dolayı diğer kiliselerle ilişkilerde olduça iyidir. Başta Katolik Kilise olmak üzere Ortodoks Kilise, Kadim Ortodoks Kilise, ve çeşitli Protestan kiliseler ile yakınlaşmak için diyalog komisyonları kurup diyalog içinde bulunmuşlardır. Bu komisyonların temel amacı eğer mümkünse bu kiliselerle birleşmektir. Bu amaç doğrultusunda bazı kiliselerle birleşme sağlanmıştır. Hindistan, Pakistan, ve Bangladeş’te 20. yüzyılda Anglikan Kilisesi bazı Protestan kiliselerle birleşip birleşik kiliseleri oluşturmuşlardır.

İngiltere ünlü Kralı VIII. Henry döneminde Anglikanizm, dini anlaşmazlıkların ötesinde yargılama sorunları, bilhassa kralın her ülkenin kilisesinin özerk olması gerektiği düşüncesi üzerine kuruluydu. Anglikanizm toplumsal bağlılık ve barışı sağlamayı hedeflemiştir. Anglikan Mezhebi’nin Roma Katolik ve Ortodoksları gibi İsa’nın ortaya koyduğu gibi ‘Tek, Kutsal, Katolik, Apostolik Kilise’ kavramlarının farklı bir dalıydı. Katolik ve Protestanlar arasındaki ayrım ve benzerlik bazı Anglikan Kiliseleri’nde ve mezhep üyeleri arasında da tartışma konusu olmuştur.

Anglikan öğretileri yargıdan, dini bir kavim kurucusundan ya da bir inançtan ortaya çıkmamıştır. Anglikanlara göre Book of Common Prayer dini en iyi anlatan kitaptır. Bu kitap onların rehberidir.Anglikanizm’in İngiltere’nin dışına yayılması, dua kitaplarının çeşitlenmesi ve kiliselerin bir çatı altında toplanması hakkındaki görüşlerin artması, Anglikan kimliğinin daha belirginleşmesini sağlamıştır.