Anket nasıl hazırlanır?

İstatistiksel verileme, raporlama ve karar alma gibi ticari işletmeler için çok önemli olan konularda sistematik veri toplanmasını sağlayan anketler, genel tüketicilerin ya da yalnızca belirlenen bir müşteri bölümünün satın alma alışkanlıklarına ve ticari mallar ile ilgili fikirlerine dair bilgi edinilmesidir. Genel anlamıyla anket belirli konularda toplumun görüşünün alınması olsa da, günümüzde anketler ticari işletmeler için büyük önem taşır hale gelmiş ve bu nedenle de tüketicinin nabzının yoklanması olarak tanımlanmaktadır. Anketlerin en büyük sorunlarından biri olan “güvenilirlik” ancak anketin doğru şekilde hazırlanması, hedef kitlenin doğru seçilmesi ve anketin doğru şekilde uygulanması ile sağlanabilir.

Anket hazırlarken dikkat edilmesi gereken ilk konu, anket içeriğindeki soruların açık ve yanlış anlaşılmaya izin vermeyecek şekilde olmasıdır. Araştırmayı yaptıran firma tüketicilerle doğrudan iletişim kurmadığından ve bu işi anket firmasına bıraktığından, hazırlanan anketin doğru sonuçlar alınması için açık ve kolay anlaşılabilir sorulardan oluşması gerekir. İletişim sorunun aşılabilmesi açısından kritik derecede önemli olan anlaşılabilir olma, hedef kitlenin kendisine yöneltilen soruları “firmanın yöneltmek istediği şekilde” anlaması ile sağlanabilir. Karmaşık ve yanlış yorumlanmaya açık sorularla anket yapılması halinde hedef kitlenin zihninde farklı imgeler oluşacağından, anket sonucunda alınan cevaplar da arzu edilen bilgiyi içermeyecektir.

Anket soruları “yoruma açık ve kapalı” olarak iki ana başlık altında toplanmalıdır. Bazı soruların cevabı her insan tarafından kısa ve net şekilde verilebilirken, bazı sorularsa tamamen kişinin hayat görüşü ve yaşamı algılayış biçimine göre farklı şekilde cevaplanabilir. Örneğin; kişiye yöneltilen “Arabanız var mı?” sorusu yoruma kapalı olan ve cevabı net olan bir sorudur. Ancak kişiye “Markamızın araba modellerini nasıl buluyorsunuz?” sorusu ise kişinin yorumuna açık bir sorudur. Bu tür durumlarda önceden şık belirlenmesi, anket uygulanan insanların alınmak istenen cevaplara yönlendirilmesi ve doğru konu üzerinde yorum yaptıklarından emin olunmasını sağlar. Birkaç seçenek arasından seçim yapma hakkı tanınan kişi, böylece firmanın asıl almak istediği cevaba yönelik bir yorum yapacak ve anket sonuçları daha verimli kullanılabilir hale gelecektir.

Anketin genel konusunun belirlenmesi, cevap verecek insanların yani hedef kitlenin alışkanlıklarının ve gelir düzeyinin analiz edilmesi, yoruma açık sorular hazırlanması halinde arzu edilen cevapların alınıp alınamayacağının öngörülmesi gibi çalışmalar da anket öncesi üzerinde durulması gerekenler arasındadır. Anket verilerinin ne amaçla kullanılacağının hedef kitleye açıklanıp açıklanmayacağına karar verilmesi de önemli bir unsur olabilir. Zira bu tür bir bilginin açıklanması hedef kitlenin anketi yapan kişiye ve anketi yaptıran firmaya olan güveninin artmasını ve anket sorularına daha samimi cevaplar vermesini sağlayabilir.