Araştırma yöntemleri nelerdir?

Araştırmaları nicel ve nitel olarak iki grup halinde toplarsak, nitel araştırma davranışlar ve deneyimleri tanımlamak için kelimeler, nicel araştırma olaylar arasındaki ilişkileri sayısal verilerle açıklar. Nicel araştırmada bir araştırma problemi, nitel araştırmada ise bir araştırma sorusu bulunmaktadır. Nitel araştırma tekniklerini kullananlarda son yıllarda hızlı bir artış olmaktadır.  Sosyal analize dayanan nicel araştırma yöntemlerine bir alternatif olarak hızlı bir gelişme gösteren ve sosyal bilimler alanında artan bir şekilde kabul görmeye başlayan nitel araştırma yöntemlerinin ülkemizde bulunan araştırmacılara tanıtılması ve nitel yöntemlerin farklı alanlardaki araştırmalara olan potansiyel katkının tartışılması gündeme gelmiştir. Nitel araştırma belli bir noktada odaklanmada çok metodlu araştırma problemine yorumlamacı bir yaklaşımı benimsemiş bir yöntemdir. Bu nitel araştırmacıların araştırma konusu fenomenleri kendi ortamlarında ele almasıdır. Nicel araştırmalarda yapılan sayısal veriler belli bir boyut içinde farklı grupların benzerliklerinin, oranlarının ya da farklılıklarının belirlenmesini sağlamaktadır.

Araştırma metodolojisi türleri nelerdir?

Niceliksel araştırma: (quantitative research): Fizik, kimya, biyoloji, mühendislik gibi alanlarda yapılan araştırmalar gözlem ve ölçmeye dayanmaktadır. Bu gözlem ve ölçmelerin tekrarlanabildiği ve objektif olarak yapılabildiği araştırmalar niceliksel bir araştırmadır. Daha öne hazırlanan soru formuna bağlı kalınarak, sayısal yorum ve genelleme yapılabilen bir yöntemdir. Niceliksel araştırmada araştırılan konuya göre evreni temsil eden örneklemden sayısal sonuçlar elde edilir. Bu sonuçlar üzerinde gerekli istatistiki ve matematiksel analizler yapılabilir. Bu yöntemde araştırma evreninin araştırma konusu hakkındaki fikrini yönü sorgulanmaktadır. Konu hakkında yoğun bir analiz değil, daha yüzeysel, daha sayısal ve azınlık / çoğunluk temsiliyetleri saptanır. Burada sayısal temsiliyet olduğundan, araştırma evrenini temsil eden örneklemin hatasız tespit edilmesi ve örneklemeye doğru soruların sorulması gerekir. Nicel araştırmalarda anketlerin ilk aşamasında araştırmanın hipotezi ve alt sorunları iyi bilinmelidir. Araştırma amacı açık ve net tanımlanmalıdır. Araştırmanın amacı ve neticesi aranan sorular sıralanmalıdır. Anket çalışmasında amacın ne olduğu temel unsurdur. Amacı net ve açık olmayan bir araştırma, araştırma olsun diye yapılamaz. Bu şekilde herhangi bir bilgiye ulaşılamaz.

Niteliksel araştırma: (qualitative research): Sosyoloji, psikoloji, eğitim, antropoloji gibi bilim dallarında insan ve toplum davranışları incelenir. Bu araştırmalar sayılarla açıklanamaz. Yapılan ölçümler sadece kaç kişinin nasıl davrandığını belirtir. Bu ölçümler niçin? nasıl? Ama? sorularına cevap veremez. İnsan ve grup davranışlarının neden? niçin? gibi cevaplarını anlamak için yapılan araştırmalar niteliksel bir araştırmadır. Nitel araştırmalar yaşamın sosyal yönüyle ilgilenmekte ve aşağıdaki sorulara cevap aramaktadır;

• İnsanlar neden böyle davranır?
• Kanaatlar ve vaziyet alışlar nasıl meydana gelir?
• Kültürler nasıl ve niçin gelişir?
• Sosyal gruplar arasında olan farklar nedir?

Nitel araştırmalar nasıl, niçin, neden gibi sorulara cevap arar. Kişilerin kanaatleri, algıları, tecrübeleri ve duyguları gibi verilerle ilgilenir. Gelişen bir sosyal olayı doğal ortamı ve doğal oluşumu içerisinde tasvir eder. Bir durumu bağlantılarının içinde anlamaya çalışır ve olayı etkileyen değişkenleri kendisi meydana çıkarır. Araştırma literatüründe nitel araştırmaların bazı bölümleri vardır. Bunlar;

• Veri: Bunlar farklı kaynaklardan elde edilir. Veriler mülakat, gözlem ve anket yoluyla toplanır. Zaman alması sebebiyle küçük örneklemeler üzerinde çalışma yapılır.
• Analitik veya yorumlayıcı prosedürler: Bunlar teorilere ya da bulgulara ulaşmak için kullanılmaktadır. Bunlar verilerin kavramlaştırılmasını içermektedir.
• Yazılı veya sözlü raporlar: Bunlar bilimsel dergiler veya konferanslarda sunulabilir.

Nicel araştırma ve nitel araştırma yöntemleri farklı paradigma ve iki dünya görüşü üzerine oturmaktadır. Yapılacak hatalardan biri iki farklı paradigmayı birbirine göre iyi ya da kötü olarak karşılaştırmaktır. Bunlar bizlere gerçekler konusunda iki farklı pencere açar, her pencerenin kendine has güçlü ve zayıf tarafları bulunmaktadır. Bu anlamda sosyal olgular ve olaylar üstünde çalışılırken, her iki yöntemin bizlere sunacağı ve diğeri tarafından yeterince açıklanamayacak farklı boyutları bulunmaktadır. Bu sebeplerle iki araştırma yöntemini birbirini tamamlayacak yöntemler olarak düşünmeli ve birlikte kullanmalıyız. Araştırmalarda önemsenmesi gereken nitel ve nicel yöntemleri sosyal araştırmalarda yaratıcı olacak şekilde kullanmaktır. Bu yöntemleri birbirinden ayırarak, araştırmaların sağlıklı bir şekilde hazırlanması düşünülemez.