Aşırı heyecanla nasıl başa çıkılır?
Aşırı heyecanlı olma bazı zamanlarda normal kabul edilse de, günlük hayatı etkileyecek derecede yaşanırsa bazı tedbirler alınıp önlenmesi gerekir. Heyecan günlük yaşamda sık yaşanan bir duygudur. Yeni bir işe girme, yeni bir araba alma, sevilen biriyle karşılaşma gibi etkenler kişilerin belli derece heyecanlanmasına sebep olur. Heyecanın belli bir seviyeye kadar olması halinde, kişinin daha dikkatli hareket etmesine ve yaptığı işten zevk almasına neden olur. Toplumda sosyal yaşamda başarılı olmuş, sanatkar kişilerin biraz heyecanlı yapıda olduğu bilinir. Kişiler aşırı heyecanlı olduğunda çoğu zaman davranışlarından belli ederler. Fakat bazı kişilerde dışarıdan bakıldığında bile heyecan belli olmaz. Kişideki heyecan ve duyarlılık belli oranda avantaj kabul edilir. Aşırı heyecanlı olan kişide hata yapmaya yatkın olma ve psikolojik sorunlar daha fazla olur. Bu etken kişinin kendi davranışlarını kontrol etmesine bile engel olur. İnsanlardaki yükseklik fobisi, sosyal fobi, panik atak durumu, kekemelik gibi sorunlar heyecanı kontrol edememe etkisiyle ilgilidir.
Heyecan nasıl kontrol edilir?
Fazla heyecanlı olma bazı kişiler için kişilikle bağlantılı olsa da, alınacak bazı tedbirler kişinin heyecanını kontrol etmesine yardımcı olabilir. Bu tedbirlerden en etkili olanı solunumun doğru şekilde yapılmasıdır. Solunumun yeterli şekilde ve doğru olması kişide kaygıyı azaltıcı bir etkendir. Bunun yanında kişinin gevşeme tekniklerini öğrenmesi ve heyecanlandığında gevşemeye çalışması kendisine yardımcı olur. Bunun dışında kişiler aşırı heyecanlanacakları olayları sıkça yaptıklarında, bu alışkanlık haline geleceğinden heyecanlanmalarına engel olur. Sınav heyecanı olanlar, sıkça sınavlara girdiklerinde heyecanlarına hâkim olabilir. İnsanlar kendileri için bir yaşam amacı edinmeli ve yaşama pozitif bakmayı bilmelidir.
Heyecana sebep olan etkenler ve bunlarla başa çıkma yolları
Heyecan kompleks haline getirilmemeli: Aşırı heyecan kişide verimliliğine ve başkalarıyla ilişkisine zarar vermediği halde bu sorun olarak algılanmamalıdır. Heyecandan rahatsızlık duyulduğunda, bu kaygıyı arttırır ve heyecanın artmasına sebep olur.
Güven eksikliğini aşmak: İnsanların güven duygusunun gelişmesi yirmili yaşlarla beraber tamamlanır. Bu dönemde aile içinde iletişim, anne ve babasının tutumu son derece önemli hale gelir. Kişinin güven duygusunun gelişmesine zarar veren bir sorun olduğunda, ileri yaşlarda strese ve zorluklara karşı dayanıksız olmalarına neden olur. Kişinin iç konuşma yapıp, kendini telkin etmesi ve bu şekilde olumlu yönlerini görmesi durumunda güven duygusu arttırılabilir. Gerektiği halde bir uzmandan yardım alınmalıdır.
Hata yaparım endişesinden çıkmak: Kişide heyecanı arttıran önemli sebeplerden birisi hata yapma endişesidir. Çocuklukta çevresi tarafından aşağılanan, ailesinden beklentileri yüksek olan, mükemmeliyetçi olan kişilerde hata yapma endişesi vardır. Zeki olup yeteri kadar eğitim almayan kişilerde, kendini geliştirmeyen kişilerde de hata yapma endişesi sık görülür. Kişi yaşam boyunca gelişim içinde bir varlık olduğundan, her zaman kendisine zaman tanımalı ve kendini düzeltmelidir.
Geçirilen travmalara dikkat edilmeli: Yaşanan travmalarla oluşan stres aşırı heyecanın sebepleri arasındadır. Büyük travmalar geçirmiş kişilerin bir uzmandan yardım alması gerekir. Bu yapılmadığı zaman stres vücutta değişimlere sebep olup, aşırı heyecana neden olur.
Organik rahatsızlıklara dikkat edilmeli: Organik rahatsızlıklarla psikolojik rahatsızlıklar arasında genellikle bir ilişki bulunur. Hastalıkların sıkıntıların ve üzüntülerin bedenin kimyasını bozacağı gibi, organik rahatsızlıklarda psikolojik hastalıklara sebep olabilir. İç salgı bezlerinde olan sorunlarda heyecan duygusunda etkili kimyasalların miktarında değişimlere neden olur. Bu hallerde aşırı heyecan olabilir. Bunlar tıbbi ve psikolojik tedavilerle düzeltilmelidir.
Doğal yaşam koşulları hazırlama: İnsanlar doğru solunum yaparak, gevşeyerek, aşırı yorgunluktan kaçınarak, temiz havada dolaşıp, dinlenerek, düzenli uyku ve beslenmeyle, yeterli sıvı alarak dengeleri düzene sokup, heyecanı kontrol etmelidir.