Asperger sendromu çocukları nasıl etkiler?
Asperger sendromu, hastalarda çocukluk zamanında başlayan, bu dönemde otizm kadar yaygın olan gelişimsel bozukluklardan biridir. Çocukların kendi yaşıtlarıyla yaşına uygun ilişki kuramamaları, sözel olarak yapılmayan iletişimlerde sorun yaşamaları, yapılanlara duygusal açıdan karşılık verememeleri, başarılarını diğer insanlarla paylaşmada zorluk yaşamaları, el çırpma gibi dikkat çeken hareketleri sıkça yapmaları, belli konularda aşırı yoğunlaşması rahatsızlığın belirtileri arasında yer alır. Hastalığın bu adla anılması rahatsızlığın ilk kez doktor Hans Asperger tarafından otizmin dışında bir rahatsızlık olduğunu tanımlanması nedeniyle olmuştur. Diğer otistik bozukluklarından bilişsel ve dil gelişiminde herhangi bir gecikme olmamasıyla ayrılır. Yapılan çalışmalarr rahatsızlığın genetik kökenli olduğunu destekleyen veriler sunmuş olsa da, beynin bazı yerlerinde işlevsel ve yapısal farklılık belirlenmiş olsa da, kesin olarak sebebi bilinememektedir. Yaşın ilerlemesi ile belirtileri daha fazla artan rahatsızlıkta, sosyal iletişimde sorunlar ortaya çıkar. Bu hastalığı bulunan çocuklar sosyal etkileşim kurallarını anlamakta zorlanır, saf bir görüntü gösterirler. Fiziksel temasta bulunmaktan hoşlanmaz, yapılan şakadan anlamaz, çevresine karşı duyarsız davranır ve konuşmalarında ses tonları doğal olmaktan uzaktır. Bulundukları ortama uymayan mimikler kullanır, kendilerine sorulan sorulara uygun cevap vermez, asla beden dillerini ve bakışlarını uygun kullanmazlar. Sosyal mesafeyi ayarlayamadıklarından dolayı, konuşma sırasında ifadelerinde ve tonlamalarında hatalı davranışlarda bulunurlar. Motor gibi hızlı ve tekdüze konuşmaları vardır. Konuşmayı başlatırken ve devam ettirirken zorlanırlar. Konuşmaları gelişmiş olsa da, kişilerle iletişim kurmakta zorlanırlar. Etrafında bulunan insanlarla empati kurmakta başarısız olurlar. Karşısındaki kişiye duygularını anlatamazlar. Başkaları tarafından kullanılırlar. Genellikle erkek çocukları kızlara göre daha fazla etkileyen bir rahatsızlıktır.
Asperger sendromunun belirtileri nedir?
- Kişinin aşırı derecede içe kapanık olması.
- Sosyal ve duyusal güçlüklerin çekilmesi.
- Kişide iletişim kurmakta zorlanma ve dil güçlüğü olması.
- Kişinin düşünce esnekliğinde güçlük çekme sıkıntısının olması.
- Tekrarlayıcı davranışlar sergilemesi.
- Sürekli olarak tekdüze konuşması.
- Belirli bir konuya abartılı ilgi gösterilmesi.
Asperger sendromu tanısı nasıl yapılır?
Hastalığın standart teşhis kriterleri sosyal etkileşimde bozukluk, tekrarlayıcı ve stereotipik davranışlar sergilenmesi, bilişsel gelişimin ve dil becerisinin olmamasıdır. Bunlardan başka günlük hayatta önemli sayılacak bozuklukların bulunması tanıya yardımcı olur. Hastalığın teşhisi genellikle 4-11 yaş arasındaki çocuklarda yapılır. Çocukların farklı ortamlarda gözlemlenerek, sözel ve sözel dışı olan güçlü ve güçsüz yanları, öğrenme biçimi, psikomotor ve bilişsel işlevlerin ölçülmesi, bağımsız yaşam becerilerinin ölçüldüğü testler yapılarak değerlendirme yapılır. Tanının gecikmesinde veya yanlış teşhis konulmasında, kötü sonuçlar oluşabilir. Hastaya yanlış ilaçların verilmesi davranış bozukluklarının kötüleşmesine neden olabilir. Çocukların bir kısmına hiperaktivite ve dikkat eksikliği tanısı konulabilir. Erişkin kişilere tanı koymak daha zordur. Hastalık yaşla beraber seyir değiştirebilir.
Asperger sendromu tedavisi nasıl yapılır?
Rahatsızlığın tedavi edilmesinde en etkili yöntem, zayıf iletişim becerilerine yönelik, tekrarlayıcı davranışlarla ilgili ve obsesif belirtilere uygun terapilerin uygulanmasıyla gerçekleşir. Bunun için hastalara;
- Diğer insanlarla etkileşim kurabilmelerine yardım etmek için, sosyal beceri eğitimi
- Stresle başa çıkmayı kolaylaştırıcı, tekrarlayıcı rutinleri azaltacak bilişsel davranış terapisi
- Anksiyete ve depresyon tedavisine uygun ilaç kullanımı
- Motor koordinasyon ve algısal bütünlüğü oluşturmak için fizik tedavi ile mesleki tedavi
- Sosyal iletişimi geliştirecek müdahaleler ile konuşma terapileri yapılması
- Evdeki davranışlar için ebeveynlerin eğitilip, desteklenmesi sağlanmalıdır.