Atlar nasıl uyur?

Yaradılışı gereği koşmak ve bunun için de ayakta durmak üzerine programlanmış olan atların nasıl uyuduğu yüzyıllar boyunca birçok insanın merak ettiği konular arasında yer almıştır. Atların uyuma alışkanlıkları üzerine uzun yıllardır birçok çalışma yapılmış ve insanoğlunun en büyük yardımcılarından bir olan bu canlıların nasıl uyuduğuna dair cevaplar aranmıştır. Evcil atlar, Arap atları, İngiliz atları, Çin atları, Midilliler ya da Tarpanlar olsun tüm at türleri ayakta da uyuyabilme özelliğine sahiptir. Atların ayakta uyuması akla düşme tehlikesiyle karşı karşıya oldukları gibi bir fikir getirse de, ayakta uyumalarına rağmen atlar asla düşmez. Zira tüm atların bacak kemikleri özel bir yaradılış tasarımına sahiptir ve bu nedenle uyku esnasında ayakta olmalarına rağmen asla yere düşmezler.

Atların uyuma alışkanlıkları çok büyük ölçüde içinde bulundukları ortama bağlıdır. Bir atın yere oturması ya da uzanması için kendini “kesinlikle güvende hissetmesi” ve çevreden herhangi bir tehdit ile karşı karşıya olmadığından emin olması gerekir. Anatomik açıdan bakıldığında atların yere oturması ve bu pozisyonda uyuması atlar için daha sağlıklıdır ancak ayakta uyuyan atlar da uyku esnasında dinlenebilir. Yabani ortamda yaşayan evcilleştirilmemiş atlar sürüler halinde yaşadığından, sürüde yer alan diğer atlara güvenerek yere uzanarak uyuyabilir. Bu durum sürü içinde yer almanın verdiği güven ya da içinde bulunduğu çevreye alışmayla açıklanabilir.

Atların uyuma alışkanlarıyla ilgili önemli bir nokta da, bu tür davranışların içgüdüsel olarak yapıldığına dair de birçok görüş bulunmakta ve modern bilim materyalist bir bakış açısıyla inceleme yaptığı için bu tür biyolojik kanıtı bulunmayan olaylar karşısında farklı yorumlar da yapabildiğidir. Herhangi bir türden evcil ya da yabani bir at yıllar boyunca yaşadığı ve daha önce herhangi bir tehdit ile karşı karşıya kalmadığı bir ortamda da tamamen “içgüdüsel” olarak ayakta uyumayı da tercih edebilir. Atların ayakta uyumasıyla ilişkilendirilebilecek herhangi bir gen dizilimi bulunmadığından, modern bilimin deneyci bakış açısı ile atların neye göre ayakta ya da uzanarak uyudukları ile ilgili bir yorumda bulunmak mümkün değildir. Ancak yine de evcil atların büyük bir bölümünün güvenli bir ortamda uzanarak uyuduğu da bir gerçektir çünkü bu şekilde uyumak atlar için çok daha sağlıklıdır.

Dünya üzerinde yaşayan tüm at türlerinin bacak kemikleri kilitlenebilme özelliğine sahiptir ve bu nedenle atlar uyudukları zaman bu kemikler kitlenerek atın yere düşmesini engeller. Bu şekilde ayakta da uyuyarak dinlenebilen atlar, insanlar için taklit edilmesi imkansız bir davranış sergilemiş olur. Zira bir insanın herhangi bir yerden destek almadan ayakta uyuması düşünülemez.