Badem hastalıkları nelerdir?
1- Bademde Yaprak Delen
Sonbahar ve ilkbaharda yaprak delen yaraları ve spor yapıları mutlaka izlenmelidir. Spor yapıları, yaprak delen yarasının tam merkezinde olup küçük siyah noktacıklar halindedir. Ancak el büyüteci ile görülebilir. Eğer sonbaharda spor yapıları bulunursa ilkbaharda yaprak delen gelişimi yüksektir. Mutlaka çiçek dökümü ilaçlaması yapılmalıdır. Eğer sonbaharda yaprak delen yaraları üzerinde spor yapıları yoksa çiçek dökümünde ilaçlama yapılması gerekli olmayabilir. Spor yapıları görülür görülmez ilaçlama yapılması gerekmektedir. Minimum ilaçlama sayısı yağış düzeyine ve yağmurlama kullanımına bağlı olarak değişmektedir.
2- Bademde Kabuk Çürümesi
Hasattan hemen sonra, ağacın üzerinde asılı kalmış olan kabuklar veya yapraklar, kabuk çürümesinin belirtisi olarak izlenmelidir. Kabuk çürümesi için hiçbir fungusit tavsiye edilmemektedir. Sulama yönetimi en önemli kültürel kontrol mekanizmasıdır. Sulamama ya da azaltılmış sulama kabuk çürümesini azaltmaktadır. Kabuk ayrılması sırasında su birikmesinin önüne geçilmelidir. Gübreleme konusu da son derece önemlidir. Aşırı gübrelemeden kaçınmak gerekmektedir. Badem çeşitleri duyarlılık yönünden fazla değişim göstermektedir.
3- Bademde Yaprak Yanıklığı
İlk yıl belirtiler birkaç santimde sınırlandırılmakla birlikte 2-3 yıl görülmeyebilir. Ağacın içerisindeki hareketi oldukça yavaştır ve tüm ağacın enfekte olması birkaç yıl sürebilmektedir. Eğer bir dal içerisinde erken süreçte belirlenebilirse enfekte kısım budamayla görünen belirtilerin hemen altından kesilerek uzaklaştırılmalıdır. Hastalığın vektörü genel olarak yaprak bitleri olduğundan doalyı uygun bir ot mücadelesi çok önemlidir.
4- Bademde Alternaria Yaprak Lekesi
Hastalık daha çok ilk yapraklarda oluşur ve yoğun olarak görülür. Açık ve yayılan şekilde terbiye edilmiş olan ağaçlar genel olarak hastalığın daha yoğun olarak görüldüğü ağaçlardır. Belirtileri Nisan ayından Haziran ayına kadar izlenmelidir. Nisan ortasında ilaç uygulaması yapılabilir. Eğer bahçede sıklıkla görülen bir hastalıksa 2 – 3 hafta sonra ilaçlama mutlaka tekrarlanmalıdır.
5- Bademde Antraknoz
Fungusit uygulamaları hastalık için en önemli kontrol stratejisidir. Daha önceki yıllarda hastalığın gözlendiği bahçelerde %5-10 çiçeklenmede ya da pembe tomurcuk döneminde bir fungusit uygulamasının sonrasında eğer yağmurlar devam ederse 10-14 gün ara ile ilaçlama tekrarlanmalıdır. Geç ilkbahar yağışları kimyasal uygulamasını Mayıs ayinin içine yayabilmektedir. Enfekte odunların budamayla kesilip uzaklaştırılması gerekmektedir.
6- Bademde Bakteriyel Dal Kanseri
Bakteri, genel olarak kışı badem ağacındaki kanser yaralarında ve yaprak izlerinde geçirmektedir. En önemli belirtisi, yıllık sürgünlerde, dal ve gövdede meydana gelen an kahverengi kanser yaralarıdır. Ağaçlar erken ilkbaharda yaprak izlerinin bulunduğu kabuk kısmında zamanla uzunlamasına bir çatlaktan odun kısmına doğru yayılan şişkinlikler görülür. Enfekteli kabuk dokusu parça parça yarılır ve böylece kanserler açılır. Gözler etrafında yayılan kanser yaraları gözlerin ölmesine ve ürünün azalmasına neden olur. Bu kanser yaraları yıldan yıla büyürler. Hastalığa yakalanmış ağaçlarda gelişme ve yaprak durumu çok zayıflar ve ağaç zamanla kurur. Budama yerlerine % 5‟lik göztaşı eriyiği sürülmeli, göztaşı kuruduktan sonra da aşı macunu ile kapatılmalıdır.
7- Bademde Armillaria Kök Çürüklügü
Hastalık ağaçların köklerinde çürüklük yaparak ağaçların ölümüne neden olur. Hastalığa yakalanan ağaçlarda sürgün oluşumu azalır ve yapraklar sararır ve dökülür. Sürgün ve dallar kurumaya ve ölmeye başlar, sonunda ağaçlar tamamen kurur. Bu belirtilerin oluşumu ve ağaçların ölümü 4 yıllık bir süreyi gerektirir. Hastalığa yakalanmış ağaçların kökleri incelendiği zaman ikinci köklerden başlayarak kök boğazına kadar kabuk dokusu ile odun dokusu arasında beyaz bir tabakanın meydana geldiği görülür. Hastalığın başlangıcında odun dokusu açık kahverengidir ve daha sonra sarımtırak ya da beyaz süngerimsi dokuya dönüşür.
Kuruyan ağaçlar bahçeden sökülüp imha edilmeli ve yerlerinde kireç söndürülmelidir. Hatalık bahçenin belli kesimlerinde ise hastalığın sağlam ağaçlara bulaşmaması için ağaçların etrafına 60 cm derinlik ve 30 cm genişlikte hendekler açılmalıdır.