Bağ budaması nasıl yapılır?

Asmanın çubuk, yaprak, sürgün gibi ile salkım ve tane gibi kısımlarının asmadan kesilmesi işlemine budama adı verilmektedir. Asmaların yapraklanmadığı dinlenme zamanında yapılırsa kış budaması, yapraklı olduğu dönemde yapılırsa yaz budaması adını verilir. Bunun dışında asmalarda sonbaharda yapılan ve aralama denilen bir budama şekli daha vardır. Yaprakların sararmaya başladığı sonbaharda da yine budama işlemi yapılmaktadır.
Asma çubuklar ile yaşlı dalların kesilmesi işlemidir. Asmalar genellikle bir yıllık dallar üzerinde salkım tutarlar. Bu sebepten dolayı asmanın ömrünü uzatmak ve biçimini korumak için her yıl mutlaka düzenli olarak budanması gerekir. Budama yapılırken bırakılan çubukların boğum araları normal uzunlukta olmasına dikkat edilmelidir. Çok kısa veya uzun olanlar genellikle tercih edilmez. Budamada üzüm tutması için bırakılacak olan çubukların kaç gözden budanacağını belirleyen en önemli etken çubukların dip gözlerinin verimliliği yani bu gözlerden çıkacak sürgünlerin salkım oluşturup oluşturmadığıdır. Kış budaması asmalar, dinlenme dönemi içerisinde yani yaprak dökümünden uyanmaya kadar geçen zaman zarfındadır. Ancak uyanma döneminden hemen önce oluşan ağlama dönemindeki budamadan uzak durmakta fayda vardır. Soğuk bölgelerde kış soğukları geçtikten sonra budama yapılmalısı gerekir. Dinlenme zamanında yapılan budama asmanın gelişimini ve verimliliğini pek olumsuz etkilemez. Ancak budamanın fazla geciktirilmemesi de gerekiyor. Kış budaması şekilleri şunlardır :
Uygulanış biçimlerime göre: Saf budama, karışık budama
Budama seviyelerine göre: Kısa budama, orta budama, Uzun budama
Tüm çubukların aynı göz seviyesinden budanmasına saf budama adı verilmektedir. Genellikle kısa budamalar bu tarzda yapılır.Dip gözleri verimli olan çeşitlerde çubukların 1-3 göz üzerinden budanması işlemine kısa budama denir.
Asma çubukları 4 veya daha fazla gözden budanması işlemine karışık budama denir. Bu budamada yanlarında ikişer gözden budanmış yedek çubuklar bırakılır.
Bayrak üzerinde 4-7 göz bırakılan budama işlemline orta budama adı verilir. Genellikle dip gözleri daha az verimli olan ve kuvvetli gelişen çeşitler ile salkımları küçük olan çeşitlere de uygulanan bir budamadır.
Bayraklar 8-15 göz üzerinden budanmasına uzun budanma denir. Çubukların gelişme durumu
kuvvetli ise göz sayısı 20 ye kadar çıkabilir. Asmanın yeşil olduğu dönemde yapılan filiz, uç, tepe ve bilezik alma ile yaprak,salkım ve tane seyreltmesi işlenmelerini kapsayan budama işlemine yaz budaması denir. Asıl amacı ürünün kalitesini yükseltmek olan bu budamada filiz alma işlemi şöyle yapılır :
Sürgünlere henüz sertleşmeye başlamadan önce, son derece taze olduğu erken döneme filiz dönemi denir. Bu dönemde obur sürgünlerin alınması ve aynı boğumdan çıkmış 2-3 sürgün varsa bunların kesilip sadece bir tanesinin bırakılması gerekir.

Sürgünlerin uç kısımlarının kesilmesi işlemine uç alma işlemi denmektedir. Bir çok farklı amaçlarla yapılabilir. Örneğin; sürgünlerin rüzgardan kırılmasını önlemek, sürgünlerin uzayarak sıra aralarını kapatmasını önlemek ve soğuk bölgelerde toprağa gölge yapmasını önlemek amaçları bunlardandır.Uç alma işlemi son salkımın üzerinde en az 2 ve genelde 3-4 yaprak kalacak şekilde yapılmalıdır. Üzümlerin olgunlaşma döneminde ( sonbahara doğru ) ve daha çok salkımın altında kalan dip yaprakların fotosentez yeteneğini kaybedip yaşlandığında yapılan bu işleme yaprak alma işlemi denmektedir.
Asmalarda kabuğun belirli kalınlıkta ve kabuğun tamamen çıkarılarak besin maddesinin akışını salkımlara yönlendirilmesini hedefleyen bir işlemine bilezik alma işlemi denmektedir.
Çiçeklenmeden hemen önce çiçek salkımlarının veya koruk döneminde üzüm salkımlarından bir kaçının seyreltilmesi işlemine salkım seyreltmesi denir