Bağırsak polipleri nedir?
Bağırsaklarda polip en fazla kalın bağırsaklarda görülür. Polipler ince bağırsaklarda ya da kalın bağırsakta iç yüzeye büyüme gösteren, değişik boyutlardaki kitlelerdir. Genellikle iyi huylu olmalarına rağmen, bazıları büyüyüp ve değişime uğrayıp bağırsak kanserine neden olabilir. Poliplerin toplumda görülme sıklığı erişkinler için % 1-12 oranında, 70 yaşın üstündeki kişilerde ise % 40 oranındadır. 50 yaşlarındaki kişilerde belirlenen polipler % 12 oranında olmakla beraber, bunlardan % 25 kadarı yüksek risk taşır. Erkekler bu açıdan % 35-50, kadınlar ise % 30-45 oranında risk taşımaktadır. İnsanlar genel olarak yaşamları boyunca polip oluşumu açısından % 6 oranında risklidir. Kolonoskopi tetkiklerinde yüksek riskli bulunan poliplerin % 5’i bağırsak kanseri oluşturmuştur.
Kalın bağırsağın hangi bölümlerinde polip daha sık görülür?
Kalın bağırsağın her bölümü polip oluşumunda risklidir. Yapılan araştırmalar poliplerin % 70 kadarının bağırsağın sol bölümünde, % 20 kadarının bağırsağın yatay kısmında, % 10 kadarının da bağırsağın sağ bölümünde oluştuğunu gözlemlemiştir.
Kalın bağırsak poliplerinin önemi?
Bağırsak kanserinin % 90’ının sebebi adenomatöz türdeki kalın bağırsak polipleridir. Bu nedenle bağırsak polipleri endoskopiyle tespit edilmeli ve takip edilmelidir. Gelişmiş ülkelerdeki insanlarında yaşam boyunca bağırsak kanserine yakalanma riski % 5 olduğundan, poliplerin erken tespit edilmesi oldukça önemlidir.
Bağırsak poliplerindeki risk faktörleri nedir?
- Yaşın ilerlemesi
- Ülseratif kolit ve crohn gibi iltihabi bağırsak rahatsızlıkları
- Ailede bağırsak polipleri olması
- Sigara içme
- Alkol kullanma
- Hareketsiz bir yaşam tarzı
- Stres içinde olma
Bağırsak poliplerinin belirtileri nedir?
Kalın bağırsaklardaki poliplerde genellikle belirti vermeden gelişme olur. Bunlar genellikle bağırsak röntgeni ve kolonoskopi gibi tetkiklerde tespit edilir. Bazı hastalarda kanamaya, bağırsak hareketlerinde değişime, mukus salgısına ve karın ağrısına neden olabilirler.
Poliplerin büyüklüğüne göre sınıflandırma
- Küçük polipler: 6 mm den küçük olan poliplerdir.
- Orta büyüklükte olan polipler: 6-10 mm arasındaki poliplerdir.
- Büyük polipler: Bunlar çapı 10 mm den büyük olanlardır.
Bağırsak poliplerine nasıl teşhis konur?
Kalın bağırsaklardaki poliplere kolonoskopi yapılarak, ilaçlı bağırsak röntgeni ya da sanal kolonoskopiyle teşhis konulabilir. Bu tetkikler yapılmadan önce bağırsakların buna hazırlanması gerekir. Sigmoidoskopi tetkikinde kalın bağırsağın sol tarafı incelenir. Bunda sadece lavman yapılması yeterlidir. Burada bir tane polip tespit edilirse, bağırsağın tamamının incelenmesi gerekir. Genelde % 30 oranında bağırsağın diğer bölümlerde de polipler tespit edilir. Bazen tanı oranını arttırmak için indigo carmine türünden boyalar kullanılır ve poliplerin büyütülmesi için kromo magnifiye endoskopi yapılır.
Bağırsak poliplerinin kolonoskopide atlanma riski neden olur?
Tetkik yapılırken çapı 5 mm den daha küçük olan poliplerin % 30 oranında, çapı 6-9 mm büyüklüğünde olanlar % 13 oranında, çapı 10 mm den daha büyük olanların % 6 oranında atlanma olasılığı bulunmaktadır. Atlanma riskinin oluşması için bazı etkenler rol oynamaktadır.
- Kolonoskopinin dışarıya çıkarılma süresinin 6 dakikadan kısa olması
- Bağırsak temizliğinin yetersiz olması
- Endoskopiyi yapan uzmanın deneyimsizliği
- Hastada bağırsakların kıvrımlı yapıda ya da çok uzun olması
- Endoskopinin öğleden sonraki saatlerde yapılması
- Düz ve sapsız olan adenomların bulunması
- Çapı 1 cm den daha küçük poliplerin olması