Balgam nasıl oluşur?

Balgam vücutta trake borusuyla akciğerlere gönderilen bir salgıdır. Bir diğer adı da mukustur. Balgam trake borusuna kaçan toz gibi maddeleri kendine yapıştırmak ve dışarıya atabilmek için oluşmaktadır. Trakede iki farklı hücre vardır. Bunlardan birisi olan goblet hücresinde mukus meydana gelir. Goblet hücrelerinin yanında olan silia adı verilen tüycüklerin bulunduğu hücreler, tek yönlü olarak hareket ederek oluşan salgıyı dışarıya atar. Genelde balgamın yapısı sudan oluşmakta ve saydam renkli olmaktadır. Bazı rahatsızlıkların olması halinde mukus iltihaplı bir hal almaktadır. Bronşial astım, zatürre, bronşit gibi rahatsızlıkları kapsayan bu hallerde yoğunluğu artıp, renginin de koyulaştığı izlenir. Balgamın yoğunlaştığı zamanlarda, silialar bunu dışarıya atmakta yetersiz kalmaktadır. Balgam çıkarmada sorun oluştuğu hallerde, öksürük meydana gelip, içerideki balgam dışarıya atılmaya çalışılır. Bu rahatsızlıklarda alınan ilaçlarla mukusun yoğunluğu azaltılmaya çalışılır. Bol miktarda içilen suda balgamın yoğunluğunu azaltmaya yardımcı olur.

Balgam türleri nedir?

• Sümüksü balgam: Pelte şeklinde olan, berrak ve üzeri köpüklü balgam türüdür. Müzmin bronşit iltihaba sebep olmadığında görülen balgamlar bu türdedir.
• Cerahatli ve sümüksü balgam: Balgamın yapısı sümüksü ve cerahatten oluşmaktadır. Rengi normal duruma göre bulanıktır. En sık görülen balgam türü arasında yer alır. Bu durum bronşitin mikrop kaptığı ve kişinin tedaviye ihtiyacı olduğunu gösterir.
• Cerahatli balgam: Bu durumda balgamın tamamına yakını cerahatten oluşmaktadır. Mikrobun cinsine göre rengi, sarı veya yeşil olabilir. Bronş genişlemesinde, zatürrede, verem ve müzmin bronşitte bu tür balgam görülmektedir. Bazı durumlarda yapışkan özellikte balgam görülebilir. Bu durumda göğüste dolgunluk hissi olur. Astım hastalarında görülen balgam bu türdedir. Bronşit rahatsızlığında köpüklü ve yumuşak, zatürre ‘de ise koyu renkli ve bazı yerler kanlı balgam görülür.
• Kanlı balgam: Akciğer kanserlerinde, veremde, boğmaca ve bronşit rahatsızlıklarında kanlı balgam görülür. Pembe, sulu ve köpüklü özelliği olan balgamla birlikte nefes almakta zorluk yaşanıyorsa, akciğerlerde su toplanması varsa kalp hastalıklarının varlığını,  fazla oranda balgam gelmesi veremi veya bronş genişlemesini düşündürmelidir.
• Siyah ya da gri balgam: Daha çok kirli havayı soluyan kişilerde görülen balgam türüdür.
• Yalancı balgam: Boğaz, burun, mide ve sinüslerden gelen sümüksü salgı, kan ve cerahat bu tür balgamla karıştırılabilir. Balgam yalnız öksürükle beraber akciğerlerden ve bronşlardan gelir.

Balgam yoğunluğunu azaltmaya yarayan ilaçların özelliği nedir?

Bu durumda kullanılan ilaçların etken maddesini asetil sistein oluşturur. Bu ilaçlar suya atılıp köpürtülerek içilir. Bazı türleri toz halinde bulunur. Bunlar diğerleri gibi suda eritilerek içilir. Kullanılan ilaçların en önemli özelliği mukolitik olmasındandır. Yani mukusun akışkanlığını sağlamaya yardımcı olur. İkinci önemli özellikleri ekspektoran olmalarıdır. Bu özellikleri siliaların etkinliğini arttırır. Üçüncü önemli özellikleri antioksidan yapılarının olmasıdır. Bu özellikleri vücuda girmiş olan zararlı radikalleri yakalamak ve etkisiz hale getirmeye yarar. İlaçların diğer özelliği ise, etken maddesi olan asetil sistenin vücuda girdiği zaman gluatyona dönüşmesidir. Bu özelliğiyle ilaçlar, vücudu koruyacak olan etkiye sahip olurlar. Bu duruma balgamın sitoprotekfit özelliği denilmektedir.