Bandrol nedir, ne işe yarar?

Doğrudan telif hakkı ve vergilendirme ile ilgili bir uygulama olan bandrol kullanımı, “Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu” doğrultusunda “eser” kapsamına giren ürünlerin satışa sunulduğunda belirli haklara sahip olduğunu ve devlet tarafından bu ürünün satışından belirli bir oranda vergi alındığını gösterir. Sanat eseri ya da fikir eseri kapsamına giren bir ürünün satışıyla ilgili hakların tamamı eser sahibine aittir ve eser sahibinin de bu haklara sahip olmak için eseri ortaya çıkarmaktan başka bir şey yapması gerekmez. Bir başka değişle ilgili eser, eser sahibi tarafından ortaya çıkarıldığı an ilgili haklar da doğmuş olur. Kişinin eseri ortaya çıkarmakla sahip olduğu tüm bu haklara ise “Telif Hakkı” denmektedir.

Telif hakkı gerçek bir kişiye ait olabileceği gibi tüzel bir kişiliğin de olabilir. Denetim pulu olarak da bilinen bandrol, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından telif hakkı sahibi gerçek ya da tüzel kişiye verilen ve satışa sunulan ürünün üzerine yerleştirilen bir etikettir. Sanat eseri kapsamına giren ürünün satılmasından doğan telif haklarının belirlenmesini ve eserin “tescil” edildiğinin gösterilmesini sağlayan bandroller, tüketicilerin satın alacakları eserin gerekli tüm kontrollerden geçtiğini anlamasını sağlar. Eser sahibi gerçek ve tüzel kişiler, ilgili eserle ilgili tüm ekonomik değer taşıyan haklara sahiptir. “© ya da ®” sembolü ile ifade edilen haklar, eser sahibinin tescilli bir marka olduğunu da gösterir.

1951 yılında çıkarılan Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, fikir ve sanat eserlerinin korunmasın dair hükümleri açıkça ifade edilmiştir. Kitap, DVD, CD gibi sanat eseri kapsamına giren ve ticari değeri olan tüm ürünlerin üzerinde birer bandrol bulunur. Bu ürünlerin satışı için gerekli hukuki adımlar atılmış ve satıştan doğan gelir de devlet tarafından vergilendirilmiştir. Sanatın ve sanatçı haklarının korunması adına oldukça büyük bir anlama sahip olduğu halde kendisi çok küçük olan bandroller, aslında tüm tüketicilerin ürün satın alırken dikkat etmesi gereken önemli unsurlardır. Zira fikir hırsızlığı sebebiyle eser üreticisinin gerek maddi gerekse de manevi açıdan mağdur duruma düşmemesi için fikir ve sanat eseri kapsamına giren ürünleri satın alırken mutlaka bandrolü olup olmadığına bakılması gerekir. İlgili ürünün satışından devlet tarafından vergi alındığının da ifadesi olan bandrol, ülke ekonomisi açısından da dikkate alınması gereken bir undurdur.