Bazalt nedir?

Dünya üzerinde 300 bin Km²’nin de üzerinde bir alan kaplayan bazalt katmanları, volkanik hareketlilik sonucu oluşmuş doğal bir cevher oluşturmaktadır. Volkanik kaya çeşitlerinden biri olarak kabul edilen bazalt, oldukça sert kütleler halinde bulunur. Doğal yapılı ve mineral yoğunluğu oldukça sert olan bazalt, tektonik hareketlilik sonucunda yaşanan volkanik patlamalarla oluşur. Yanardağların aktif hale geçmesiyle birlikte dünya yüzeyine fışkıran lavlar, belirli bir süre sonra soğuyarak sertleşmeye başlar. Yanardağın lav püskürme potansiyeline göre bazen dışarı çıkan lavlar oldukça büyük boyutta olabilir ve böylece ortaya lav akıntıları ya da diğer bir değişle lav nehirleri çıkar. İşte bazalt da bu lav akıntılarının soğuyarak dış ortam sıcaklığı sebebiyle büzüşmesiyle oluşmaktadır.

Son derece zengin içerikli minerallerden oluşan bazalt, oldukça sert olduğu için bir taş olarak işlenmiştir. İnsanoğlunun yüzlerce yıldır özellikle mimari yapılarda kullandığı bir taş madeni olan bazalt, oldukça sert yapısıyla yüksek mukavemet sunmaktadır. Yapıların sütun gibi ağırlık açısından kritik bölgelerinde kullanılan bazalt, dayanıklı yapısıyla mimarinin ayakta kalmasına katkı sağlar. Mimari açısından geçmişin en zorlayıcı yapılarından olan köprülerin de ayakta kalabilmesi için kullanılan bazalt, köprü gibi ağırlık merkezlerinin kritik derece önemli olduğu yapılar için oldukça önemli bir malzeme olmuştur.

Binalarda olduğu gibi demiryollarında da kullanılan bazalt dünyamızda oldukça fazla bulunan doğal taşlardan biridir. Günümüzde birçok ülkede yüzlerce kilometre uzunluğundaki alanları kaplayan bazalt yığınları bulunmakta ve bazalt hala inşaat sektöründe kullanılmaktadır. Bazalt dünya genelinde oldukça fazla bulunsa da, bir hammaddenin çok olması ile onun pazarlanması günümüzün küresel ekonomisinde birbirinden farklı unsurlar halinde gelmiştir. Dünyanın en büyük bazalt satıcıları Almanya, İngiltere, Hindistan ve ABD gibi ülkelerdir. Homojen ve siyah renkli bir taş olan bazalt, nadir de olsa camsı yapıda da çıkarılır. Bazı cevherlerden çıkarılan bazalt parçaları oldukça ağır olur. Bunun temel nedeni ise bazalt içerisinde bulunan manyetit oranıdır. Manyetit oranı arttıkça bazaltın ağırlığı da artmakta ve manyetizma özelliği gözlemlenmektedir.

Bazı türlerinin %50’si mineralden oluşan bazaltın dünya üzerinde her bölgede farklı özelliklerde olduğu söylenebilir. Eser miktarda Olivin de içeren bazalt ki, bu Olivin tanecikleri çıplak gözle değil ancak mikroskop altında görülebilir. Magnetik bir taş olan bazalt, ülkemizde de yanardağların bulunduğu bölgelerde görülür. Orta Anadolu’da yer alan Hasan Dağı ve Erciyes Dağı’nın çevresi, zengin bazalt yığınlarına ev sahipliği yapmaktadır. Süphan, Ağrı, Tendürek ve Nemrut gibi dağların çevresinde de bazalt yığınlarına rastlanmaktadır.