Bebekte gelişme geriliği neden olur?

Gebelikte anne adayının ve bebeğin sürekli takibinin yapılmasının bir sebebi de, bebeğin olması gerekli haftaya göre gereken ağırlıkta ve gelişiminde olup olmadığının tespitinin yapılmasındandır. Bu yüzden düzenli doktor kontrollerinde bebeğin muayenesi ve ultrason takipleri yapılmaktadır. Bebeğin ultrason takiplerinde olması gereken gelişiminden daha alt seviyede olması halinde bebekte gelişme geriliği olduğu belirlenebilir. Gelişme geriliği tespit edilen bebeklerin büyük bir kısmında yapısal olarak anne ve babadan geçen genlerden kaynaklanan sorunlar olmaktadır. Sorunlu gelişme geriliği olursa bebekte ciddi sorunlar oluşabilir. Diğer gelişme geriliği gebeliklerin % 4-8’inde görülür. Sorunlu gelişme gerilikleri günümüzdeki bebek ölümlerinin prematüre doğanlardan sonraki ikinci sırada yer alır.

Gelişme geriliği izlenmiş anne karnındaki bebeklerde oksijensizlik yüzünden hareket kısıtlılığı olabilir. Bebekteki kan akımı az olduğu için, mevcut kan hayati önemdeki kalp ve beyin gibi organlara gönderilmektedir. Bu halde bebek anne karnında daha az hareket eder. Bu nedenle gelişme geriliği için takibe alınmış bebeklerde hareketler özellikle izlenir. Bu bebeklerin hem anne karnındayken, hem de doğumda daha kolay oksijensizlik sorunu yaşanabilir. Bu nedenle bebekler anne karnında takip edildiği şekilde doğumda ve doğum sonrasında gelişmesini tamamlayana kadar takip altına alınmalıdır. Gelişmesini tamamlayıncaya kadar bebeğin organları ve vücut yapısı kontrol altına alınmalıdır.

Bebeklerde gelişme gerilikleri kaç türlü olur?

Simetrik gelişme geriliği: Ultrason muayenesinde değerlendirilen bebeğin başı, karın ve bacak boyu ölçümleri olması gereken haftasına göre geride kalır. Bu türdeki gelişme geriliği daha az görülür. Bu gelişme geriliklerinde gebeliğin erken döneminde daha fazla belirti olur. Bunlar daha ciddi sorunlara yol açabilir. Bunların sebepleri arasında kromozom anomalileri, gebelik sürecinde geçirilen enfeksiyon hastalıkları, anatomik problemler, annedeki beslenme sorunları ve sigara alışkanlığı etkili olur.

Asimetrik gelişme geriliği: Bu türdeki gelişme geriliği simetrik olana göre gebeliğin daha geç döneminde gelişim gösterir. Sıkça görülen bebelerdeki gelişme geriliğidir. Bebeğin karın çevresinin ölçümü, bacak ve baş çevresine göre daha küçük olduğundan, asimetrik gelişme geriliği olur. Bu tür gelişme geriliğinin nedeni anne adayından bebeğe giden kan akımındaki azalmadan kaynaklanır. Şeker hastalığı ile yüksek tansiyon gibi rahatsızlıkları olan annelerin bebeklerinde genellikle bu tür gelişme geriliği olur.

Bebekte gelişme geriliği olursa doğumda nasıl belirlenir?

Bebeğin doğumdaki kilosu 2500 gr altında olması halinde, gelişme geriliği olduğu söylenebilir. Ancak bu gelişme geriliği açısından kesin bir tespit değildir. Ailesel yapıdan kaynaklı bebekler minyon yapıda doğabilir. Bu durumda bebeğin detaylı incelemesinden sonra kesin tespit yapılmaktadır.

Bebekte gelişme geriliği olmasının sebepleri nedir?

Bebeklerdeki gelişme geriliğinin % 75 oranında yapısal gelişme gerilikleri olduğu bilinir. Bunun dışındakiler bebeğe anneden giden kan akımının azalmasından ve simetrik gelişme geriliğine neden olan etkenlerden olur. Gelişme gerilikleri anneden kaynaklı, bebekten ve plasentadan kaynaklı olabilir.

Anneye bağlı etkenler

• Anne adayının sigara içmesi: Gebelikte anne adayındaki sigara içme sayısının fazla olması bebeğin normal kilonun altında doğmasının olasılığını yükselir.
• Anne adayının iyi beslenmemesi: Bebeğin büyümesi anne adayının yediği besinlerle ilgilidir. Yeterince düzgün beslenmemiş olan gebelerin bebekleri daha düşük kilolu doğar. Anne adayı gebelik döneminde günlük 1500 Kcal altında beslenme düzeni oluşturursa, bu annenin yetersiz beslendiğini gösterir.
• Fazla ruhsal ve bedensel aktivitede bulunma: Anne adayı fiziksel koşulları ağır olan işlerde çalışıyor, ruhsal açıdan stresli bir ortamda bulunuyorsa, bebeğin düşük kilolu doğması riski yükselir.
• Anne adayında gebelik döneminde ve gebelik öncesinde olan çeşitli hastalıklar: Bebeğin düşük kilolu doğması konusunda etkili olan gebelik zehirlenmesinde, romatizmal hastalıklar ve yüksek tansiyon gibi rahatsızlıklarda dikkate alınmalıdır. Bunlar gelişme geriliği oluşmasında etkendir.
• Anne adayının yapısal küçük olması ve yetersiz kilo alması: Gebelik öncesinde anne adayının 45 kg altında kilosunun olması halinde bebeğin küçük doğma olasılığı yüksek olur. Gebelikte annenin yetersiz kilo alması ya da yedinci aydan sonra az kilo alması gelişme geriliği olasılığını yükseltir.

Bebeğe ait olan etkenler

• Bebeğin anne karnındayken geçirilen enfeksiyonlar gelişme geriliğine neden olur. Bu sürede geçirilen kızamıkçık hastalığı en çok olan viral enfeksiyonlar arasındadır.
• Kromozom hastalıkları ile kalp hastalıkları da gelişme geriliği yapar.
• Alkol, sigara alışkanlığı ve bazı kimyasalların kullanılması gelişme geriliğine sebep olabilir.

Plasentaya ait olan sebepler

Plasenta yani bebeğin eşinin anneden gelen besinlerin bebeğe aktarması, anneden kan akımının geçişini düzenlemesi görevini yapar. Bu yapıdaki herhangi bir sorun bebekte sıkça gelişme geriliği meydana getirebilir.