Beş çayı nedir?

İngilizlerin “beş çayı” olarak bilinen adedi, aynı isimle tüm dünyada uygulanır olmuştur. İngilizler, mesai bitiminde uşaklarına hazırlattıkları hamur işlerini, çay eşliğinde tüketme şeklinde bir alışkanlığa sahip millet olarak tanınmıştır. Eşliğinde koyu sohbetlerin de yer aldığı bu çay toplantıları, diğer milletlerce de benimsenmiş ve aynı isimle uygulanır olmuştur.

Ülkemizde de, ev hanımları, işler bitmiş, eşler işte, çocuklar okulda iken yaptıkları çaylı, kekli, sohbetli toplantıları; saati “beş”ten genelde çok daha erken olduğu halde aynı isim ile adlandırmışlardır. Ev hanımları arasında ritüel haline gelen bu toplantılar, ofislerde ve iş yerlerinde saat 4-5 gibi atıştırmalık eşliğinde içilen çaylara dönüşmüştür.

Beş çaylarının olmazsa olmazı hamur işi ve atıştırmalığı ev yapımı keklerdir. Kek, haricinde hazır bisküviler, ev yapımı poğaçalar, tatlılar ile zenginleşmiş menüler, özellikle evlerde uygulanan beş çaylarının değişmez zevki olmuşlardır.

Ev hanımları arasında son dönemde artan obezitenin sebebi olduğu iddia edilen beş çayları, bazı kesimlerce bu nedenle modernize edilmiş olup, evlerden ziyade dışarıda daha önceden anlaşılmış olan kafelerde yine daha önceden belirlenmiş hafif menüler eşliğinde gerçekleşen modern beş çayları halini almıştır.

Beş çaylarında amaç, yeme- içmeden ziyade, günün koşuşturması içinde gerçekleşemeyen sohbetler, paylaşımlar için ortam hazırlamaktır. Ancak, iş yerlerinde öğleden sonraki saat diliminde gerçekleşen beş çaylarının bir önemi daha vardır, ki bu saatte baş göstermeye başlayan kan şekeri düşüklüğü ve yorgunluk verimi etkilemeye başladığından, beş
çayı ile atıştırılan hafif bir yiyecek zihnin ve bedenin yeniden canlandırılması yönünde etki göstermektedir.

Hem sosyal, hem de sağlık açısından, yiyeceklerin kalori içerikleri uygun olmak şartıyla, faydası çok olan beş çayları; her ne kadar İngiliz kültüründen çıkmış olsa da tüm dünyada büyük oranda benimsenmiş ve severek uygulanan bir ritüel haline gelmiştir.