Bilim tarihi nedir?

Bilim tarihi, insanoğlunun dünya üzerindeki yaşamı boyunca “ihtiyaçlarını karşılamak” amacıyla geliştirdiği tüm uygulamaları inceler. Her ne kadar kısaca bilim tarihi deniyor olmasına karşın aslında incelenen süreç bilim ve “teknolojinin” insanoğlu tarafından nasıl kullanıldığı ve bu kullanım doğrultusunda insanoğlunun hayatına ne gibi değişimler yaşandığıdır. Şüphesiz bilimsel araştırmalar sadece insanoğlunun ihtiyaçlarını karşılama isteği nedeniyle yapılmamıştır. Bilimsel çalışmalar neticesinde geliştirilen uygulamalar teknoloji üretilmesine neden olurken, bunun arkasında yatan güç bazen de insanoğlunun içinde yaşadığı çevreyi denetlemek ve düzenlemek istemesidir. Yaşam şartlarının daha ideal bir hale gelmesi için de yapılan bilimsel çalışmalar, bazen de insanın çevresinde gördüğü bazı olguları değiştirmeye çalışmasından yapılmıştır. Örneğin; binlerce yıl öncesinde dahi insanoğlunun uğraştığı ve modern kimyanın atası kabul edilen “simya” çalışmalarının itici gücü, farklı metalleri altına dönüştürmek yani somut unsurları değiştirerek farklı olgular haline getirmektir.

Bilim tarihi teknoloji kadar tekniğin kendisiyle de ilgilenir. İnsanoğlunun tarih boyunca teknoloji üretmek için ne gibi teknikler kullandığını inceleyen bilim tarihçileri,  binlerce yıl önce yaşamış olan insanların işlerini görmek için geliştirdiği aletleri ve bu aletleri kullanarak da yaptıkları işleri araştırır. İnsanoğlunun alet üretmesi teknik kullanması, teknik kullanarak ortaya çıkarttığı sonuç ise “teknoloji” üretmesi manasına gelir. Bu da bilim tarihinin konusuna bilimsel araştırmalar kadar teknik ve teknolojinin de dahil olmasına sebep olmaktadır. Nitelik bilimsel araştırmalarla somut sonuçlar elde edilmesi için teknoloji üretilmesi, teknoloji üretmek için de teknik kullanılması gerekmektedir. Teknoloji, bilim ve teknik birbirinden ayrılmaz kavramlar olarak bilim tarihinin de araştırmalarının temel konusu oluşturmaktadır.

Bilim tarihi bilimsel araştırmalar sonucunda elde edilen bilgilerin içeriğiyle de yakından ilgilidir. Zira bilim insanlarının yaptığı çalışmalarla elde edilen bilgiler o an için önemsiz gibi görünse dahi gelecekte birçok yöntem geliştirilmesinde kullanılabilir. Bilimsel çalışmalar neticesinde elde edilen bilgi yeni yöntemler geliştirilmesini, bu yöntemler ise yeni araçlar yapılmasını sağlar. Bu doğrultu da bilimsel çalışmalarla insanoğlunun edindiği yeni bilgiler de bilim tarihi açısından çok büyük bir öneme sahiptir. İnsanoğlunun doğuştan sahip olduğu ve kendisini diğer Memelilerden ayıran temel özelliklerden biri olan “alet yapma”, teknolojinin geliştirilmesi açısından da büyük bir öneme sahiptir. İnsanlar dünya üzerindeki hayatına başladığı günden bu yana çevresini araştırarak bilimsel çalışmalar yapmakta, elde ettiği bilgilerle yöntemler geliştirmekte, bu yöntemleri alet yapımında kullanmakta ve aletleri kullanarak da araçlar geliştirmekte yani özetle teknoloji üretmektedir. Dolayısı ile bilim tarihi de aslında ilk insana kadar uzanan bir süreçle ilgilenmektedir.