Bir yiyeceği ağzınıza almaya nasıl karar verirsiniz?
İnsanlardaki tat tomurcuklarının sayısı, tatları en düşük düzeyde bile ayırt etmeye yardımcı olabilir. Bir insandaki tat tomurcuklarının sayısı ne kadar fazla olursa, tatları ayırt etme algısı o kadar fazla olur. Fakat insanlarda yaşın ilerlemesiyle birlikte tat tomurcukları azalmaktadır. Bu durum ise, yaşla birlikte tat alma yeteneğinin azalmasına neden oluyor.
Bu durum geçmişte yapılan bazı araştırmalara sonucunda yanlış bilinmekteydi. Dilin belirli bölgelerinin bazı tatlara karşı daha duyarlı olduğu düşünülmekteydi. Bu değerlendirmeye göre dilin uç kısmı şekerli tatları almakta, yan tarafları tuzlu tatları, geri kalanı ise ekşi tatları almada duyarlıydı. Bu hatalı bilgi daha sonra düzeltilmiştir. Dilin arkasına, yan taraflarına şeker konulduğunda, bu tadı almaz. Buraları şekerli olan tatları hissetmez. Bu basit test bile doğruyu anlamaya yardımcı olabilir.
Lezzet duyusu kokuyla çok alakalıdır
Tat olmasa da, lezzet kokuya oldukça alakalı bir durumdur. Herhangi bir yemekten çıkan kokular, burundan ve damağın arkasında olan boşluktan geçerek beyni uyarır. Gerçekte lezzet alma ilk önce kokuyla başlamaktadır. Aşçıların çoğu yemek pişirirken çıkan kokuyla yemekte olan eksikleri belirlemeye çalışır. Normalde beş temel tat bulunuyorken, binlerce sayıda farklı kokuyla aroma lezzetin oluşmasına katkı yapmaktadır. Örneğin elmayı elma yapan, portakalı portakal yapan onların kokusudur. Koku alınmadığı sürece dokuları birbirine çok benzeyen örneğin elma ve armudun şekerlilik oranlarını ve kendilerini birbirinden ayırt etmeniz oldukça zordur.
Bir yiyeceği ağzınıza almaya nasıl karar verirsiniz?
Bu durumda her leyden önce kullanılan beynin bellek merkezleridir. İlk önce yemekle ilgili daha önceki deneyimler anımsanır, bu deneyimler olumluysa yemeği yemeye karar verilebilir. Yemeği bir lokantada yediğinizde buna yemeğin size olan maliyeti ve o durumdaki açlık haliniz karar vermenize etki eder. Yemeğin o sıradaki görünüşü, yemek pişerken duyulan sesler ve kokusu yemeği yemenize karar vermek için sizlere yardımcı olur.
Tatlı tatlar vücuda faydalı olan, acı tatlar ise zararlı olan yiyecekler için duyuru olur
Yiyeceğin tadı, yalnız başına alındığı zaman tat duyusu, belirli reseptörleri olan ve yiyecek içindeki eriyebilen maddelere tepki veren bir sistemdir. Dilde algı yapan özel sinir hücreleri yani tat reseptörleri, en fazla dilin üzerinde, az miktarda ise damak ve yutak bölümünde olur. Tat duyusu insanlarda lezzet duyusuna katkı yapan önemli duyular arasında olup, yokluğu halinde yiyecekler de lezzetlerinden çok fazla şey kaybederler. Bir genelleme yapıldığı takdirde, tatlı tatlar vücuda faydalı olan, acı tatar ise zararlı yiyecekler için bir duyurudur. Bu nedenle bebekler tatlı olan yiyeceklerde hoşlanır, acı olan yiyecekleri ise pek sevmezler. Bu durum hayvanlar içinde aynı olur. İnsanlar yaşları büyüdükçe yemek için acı ve ekşi olan yiyecekleri de yemeyi denerler. Bazı kişiler bunları yemekten de keyif alabilir.