Bisikleti kim buldu?

Hemen hemen her insanın çocukluk yıllarında güzel anılarında ve maceralarında kalan bisiklet, iki tekerlekli yapısıyla sürülmesi öğrenilirken dahi zevkli bir uğraştır. Günümüzde ulaşımda herhangi bir işlevi kalmayarak daha ziyade spor ve hobi amaçlı olarak kullanılan bisikletler, yaklaşık olarak bin yıllık evrimde insanlık tarihi açısından büyük görevler üstlenmiş ve uzunca bir süre insan gücüyle çalışan son derece yararlı taşıtlar olarak kullanılmıştır. I. Dünya Savaşı sırasında birçok ülkenin ordusunda dahi aktif bir şekilde görev alan bisikletler, günümüzdeki dizaynına gelene kadar oldukça meşakkatli bir süreç içerisinden geçmiştir.

Günümüzde modern bisikletin mucidi olarak Fransız mucit Sirvac kabul edilse de, 12. yüzyıla tarihlendirilen ve Çin’de kullanılan bisikletlerin olduğu iddiaları bisikleti kesin olarak kimin icat ettiği konusuna gölge düşürmektedir. Tarihsel süreç içerisinde birçok keşif ve icadın farklı kişilere atfedildiği düşünülürse, bisiklet için de aynı durumun geçerli olduğu söylenebilir. 1791 yılında Fransa’da yaşayan bir mucit olan Sirvac tarafından tasarlanan bisikletin, günümüzün modern bisikletlerinin atası olduğu kabul edilir ve bu nedenle Sirvac’a bisikletin mucidi denir.

Sirvac tasarladığı bisiklete “Celerifere” adını vermiş ve daha sonraki süreç içerisinde bu gidonu dahi olmayan taşıt, Baron Von Drais çabalarıyla geliştirilerek gidonlu bir hale dönüştürülmüştür. Daha sonra 1818 yılından itibaren ahşap kullanımından vazgeçilerek metal parçalarla yapılan bisikletler, daha dayanıklı yapısıyla Avrupa coğrafyasında oldukça popüler hale gelmiştir. İnsanlar için çok eğlenceli bir aktivite olmasının yanında, at arabalarına da alternatif ve süratli bir taşıt olması nedeniyle de tercih edilmiştir.

Bisikletlere “pedal” kavramını getiren isimse, İskoçyalı Kirkpatrick Millan’dır. Millan’ın yapımı için bir yıl harcadığı bu ilk pedallı bisiklet, 1840 yılında görücüye çıkmıştır ve günümüzde de hala Londra’daki meşhur Science Museum koleksiyonunda sergilenmektedir. Millan’ın geliştirdiği bu modelde, dünya tarihinin en meşhur dahilerinden olan Leonardo Da Vinci’nin çizimlerinden etkilendiği söylenilmektedir. Takip eden süreçte ilk olarak Fransa tarafından devlet desteği ile 1871 yılından itibaren seri üretimine başlanan bisikletler, Fransa Almanya savaşında etkin bir şekilde kullanılmıştır. İrlandalıların 1888 yılında ilk defa havalı lastik kullanmaya başlamasıyla verimliliği ve hızı büyük oranda artan bisikletler, daha sonraki yıllarda sürekli geliştirilen pedal, giden ve vites sistemleri ile günümüze kadar gelmiştir.