BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği nedir?

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği uluslararası hukuk çerçevesinde garantilenen ve 1948 yılında ilan edilen İnsan Hakları Evrensel Bildirisi’nde beyan edilen insan haklarının desteklenmesi ve korunması için çalışan Birleşmiş Milletler bünyesindeki kuruluşudur. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği 1993 yılındaki İnsan Hakları Dünya Konferansı sonrasında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 20 Aralık 1993 tarihinde kurulmuştur.

Bu komiserlik, Birleşmiş Milletler sistemi genelinde bütün insan hakları faaliyetlerini koordine eden ve Cenevre merkezli olarak kurulan İnsan Hakları Konseyini denetleyen İnsan Hakları Yüksek Komiseri tarafından yönetilmektedir. Komiserliğin 2008 yılı itibarıyla 120 milyon ABD doları değerinde bir bütçesi ve Cenevre merkezli 1.000 çalışanı bulunmaktadır.

İnsan haklarının korunması hakkında Birleşmiş Milletler sistemi içinde başlıca sorumluluğa sahip olan organ BM Genel Sekreteri adına faaliyetlerini yürüten İnsan Hakları Yüksek Komiserliğidir. 1993 yılında Birleşmiş Milletlerin bütün insan hakları programlarını koordine etmek, etkilerini geliştirmek için Genel Kurul tarafından kurulmuştur. İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, Genel Kurul tarafından atanan ve Genel Sekretere bağlı olarak görev yapan bir Yüksek Komiser tarafından yönetilmektedir. İnsan haklarından sorumlu olarak görev yapan Yüksek Komiser Genel Sekreter yardımcısı derecesinde olup faaliyetlerinden nedeniyle Genel Sekretere karşı sorumluluğa sahiptir. Bunun yanı sıra faaliyetleri hakkında Genel Kurul, Ekonomik ve Sosyal Konsey ve İnsan Hakları Komisyonuna bilgi vermek zorundadır.

Kurumun temel amacı, “BM çerçevesinde insanların, uluslararası insan hakları standartlarının yönettiği ve belirlediği bir toplumda yaşayabilmeleri için, insan haklarının geliştirilmesi ve korunması için mevcut olan çabaların arttırılması”dır.
İnsan Hakları Yüksek Komiserliğinin dört temel stratejik hedefi vardır. Bu hedefler:
1- Birleşmiş Milletlerin insan hakları mekanizmalarının etkinliğini arttırmak,
2- İnsan haklarının Birleşmiş Milletler sistemi içerisinde uygulanmasını ve koordinasyonunu sağlamak,
3- İnsan haklarını geliştirmek ve korumak için milli, bölgesel ve uluslararası kapasitenin tesis edilmesi,
4- İnsan hakları organları ve kurumlarının, raporlarını, tavsiyelerini ve kararlarını incelemek ve gereklerine göre hareket etmektir.

İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, insan hakları sorunlarında son derece önemli bir rol oynamakta ve insan hakları faaliyetlerini ve programlarını koordinasyonunu yapmaktadır. Bundan dolayı İnsan Hakları Komisyonunun, sözleşme kurumlarının ve insan hakları ile ilgili diğer Birleşmiş Milletler organlarının sekreteryası gibi çalışmaktadır.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği şu ana kadar bir çok projeye ve çalışmaya imzasını atmış uluslar arası bir kuruluştur. Azınlık Burs programı bu komiserlik tarafından uygulanan projelerden biridir. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği “Azınlık Burs Programı” kapsamında; etnik, milli veya dil azınlığına mensup kişilere Birleşmiş Milletler sistemi ve bilhassa azınlık konuları olmak üzere insan hakları alanındaki mekanizmalar ile ilgili bilgi vermek amaçlanmaktadır. Bu nedenle katılımcıların ait olduğu azınlık gruplarının haklarının korunmasına katkıda bulunulması amaçlanmıştır. Burs kapsamında program süresi boyunca sağlık sigortası, konaklama ve diğer masrafları ve Cenevre’ye gidiş-dönüş bileti karşılanacaktır.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği ayrıca İnsan haklarının ihlallerini yakından takip eden bir kuruluştur. Şöyle ki İsrail’e, Batı Şeria’daki Yahudilerin Filistinli sivillere saldırılarını durdurmasını istemiştir. Komiserlik ayrıca son zamanlarda Orta Doğu’yu kan gölüne çeviren Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) örgütünün eylemlerine karşı tepkisini açıkça ortaya koymuştur.