Boy nasıl uzar?

Dünya üzerinde birçok insanın ortak sorunu olan kısa boylu olmak, bilim adamlarının yıllardır üzerinde çalıştığı bir konudur. Çoğu insan, boyu uluslararası standartlar olarak kabul edilen ölçülerde dahi olsa 4-5 cm daha uzun olmadı diler. Boy uzaması; insanların ergenlik döneminde gen dizilimlerinin ne kadar salgılanacağını belirlediği, gelişim hormonlar ile sağlanır. Yapılan araştırmalar ergenlik döneminde kızların 15-20 cm, erkeklerinse 25-30 cm uzamasının normal olduğunu ortaya çıkartmıştır. Bu değerlerin üzerinde ya da altında gerçekleşen boy uzaması, tıbben anormal olarak kabul edilir.

Bir insanın daha uzun olmasının imkansız olduğu çünkü gen diziliminin bunu belirlediği yönündeki görüş tamamen doğru kabul edilemez. Her ne kadar insan gelişiminde genetik faktörlerin büyük etkisi olsa da, bilim adamlarının %20-25 olarak kabul ettiği çevresel faktörler de inkar edilemez. İnsan gelişiminde psikolojik etkenler, beslenme düzeni ve ergenlik dönemindeki hormon dengesi gibi faktörler de etkisi önemsenmesi gereken önemli faktörlerdir.

Ergenlik dönemine girme yaşı son 50 yıl içerisinde düşerek; kızlarda 10-12, erkeklerde ise 11-13 yaşına kadar gerilemiştir. Bu dönem içerisinde salgılanan büyüme hormonlarının boy uzamasının oranını belirlediği ve bu etkinin psikolojik şartlarında etkisinde kaldığı belirlenmiştir. Bazı psikolojik cinsel uyarmalar, insanların normalden daha önce ergenliğe girmesine neden olabilmektedir. Vücudun planladığı zamandan daha önce ergenlik dönemine girilmesi, yaşıtlardan çok daha önce ve hızlı bir biçimde boyun uzaması anlamına gelmektedir. Ancak bu kişilerin boyu daha çabuk uzadığı gibi, uzama süreleri de daha kısa olduğundan genel olarak yetişkinlik dönemine kadar bir daha boyları uzamamaktadır.

İnsanların boyunun ne kadar uzayacağını belirleyen bir diğer faktör de yenilen gıdaların hormon içeriğidir. Amerika’da yapılan birçok bilimsel araştırma, Amerikan halkının hormonlu besinler tüketmeye başladığından beri daha erken yaşlarda ergenlik dönemine girdiğini belirlemiştir. Ergenlik çağının çok erken sonlanmasına neden olan hormonlu gıdalar, çocuklarda büyüme hormonu üretiminin normalden daha kısa süre içerisinde sonlanmasına neden olur. Böylece birey normalde 3-4 yıl boyunca büyüme hormonu salgılaması gerekirken, 1 yıl içerisinde hormon üretimi tamamen durur. Bu çocuklara ergenlik çağlarını bitirmeden uygulanacak doğru hormon tedavisi, normal de sahip olmaları gereken boya ulaşmalarını sağlayacaktır.

Bu dönemlerden sonra salgılanması yavaşlayan büyüme hormonu, kişinin genetik yapısına bağlı olarak değişmek ile birlikte genellikle 15-16 yaşında tamamen durur. Bir başka değişle bu yaştan sonra insanlara uygulanan hormon tedavisi, genetik olarak büyüme hormonunun salgılanması durdurulduğu için herhangi bir fayda sağlamayacaktır.