Boyun damarı tıkanıklığı nasıl belli olur?

Boyun damarı tıkanıklığı belirtileri hastalarda önemli sayılacak etkilerle ortaya çıkar. Boyun damarının tıkanıklığı şah damarının yani karotis denilen damarın tıkanması şeklinde yaşanır. Beyni besleyen bu şah damarı tıkanıklığı genellikle 40-45 yaş üzerinde olan kişilerde etkili olmaktadır. İlk olarak boyunda karotis damarında başlayan daralma, zaman içinde damarda tam tıkanıklığa sebep olur. Daralmaya sebep olan temel unsur damar sertliğinin olmasıdır. Bazı hallerde damara gelen darbeyle birlikte meydana gelen travma yüzünden hasar ortaya çıkabilir. Şah damarında oluşan tıkanıklık genellikle vücudunda başka damar sorunu bulunan kişilerde yani şeker hastalığı bulunan, yüksek tansiyonu olan, kan yağlarında yükseklik olan kişilerde ve böbrek hastalarında daha fazla şekilde etkili olur. Bu faktörler erkeklerde daha fazla görüldüğü için, boyun damarı tıkanıklığının erkeklerde görülme riski kadınlardan daha yüksektir.

Boyun damar tıkanıklığı belirtileri nedir?

Karotis damarında tıkanıklık olması durumunda, kişilerde görmede sorun, konuşulanı anlayamama durumu, konuşma bozukluğunun olması, bayılma, kollar ve bacakların hareket ettirilememesi yani felç olma gibi etkiler ortaya çıkabilir. Bazı kişilerde de yüz felci meydana gelebilir. Bu semptomların yanı sıra kişide baş dönmesi, bulantı ve kusma gibi belirtilerde eşlik edebilir.

Boyun damarında ortaya çıkan daralma ise, kişide iki farklı belirti gösterebilir. Bunlardan birisi beynin o taraftaki bölgesine yeteri kadar kan gitmediği için, o bölgenin faaliyetlerinde aksama olur. Diğer belirti ise, daralma yüzünden bölgede rahat bir kan akışı olmadığı için, küçük bir pıhtı meydana gelir ya da darlığa sebep olan yağ birikintisinden kopacak bir parça beyne gider ve buradaki damarı tıkayabilir. Böylece damarın bulunduğu bölgenin felç olmasına neden olur. Bu durumda hastalarda görme bozukluğu oluşur, konuşma güçlüğü meydana gelebilir. Aynen boyun damarı tıkanmasında oluşan belirtiler, beyin tıkanıklığında da etkili olur. Bu belirtilerden bir bölümü geçici etki yapabilir. Etkiler 1-2 günde geçebilir. Bu tür durumlar geçici iskemik atak olarak tanımlanmaktadır. Ortaya çıkan belirtiler 24 saatten daha az süreyle etkili olan nörolojik bulgularla kendini göstermektedir. Etkiler kendiliğinden ya da tedavi uygulanarak eritilirler. Bunların geçmemesi durumunda, kişide kalıcı olarak felç durumu ortaya çıkabilir.

Boyun damarında tıkanıklık ya da daralma gençleri etkiler mi?

Boyun damarındaki tıkanıklık ya da daralmanın temel sebebi damar sertliği olsa da, bazı hallerde travma yüzünden ya da boyun bölgesine alınan bir darbe sonucunda damarda hasar meydana gelir. Diseksiyon denilen damar tabakalarından birisinde ya da her ikisinde birden yırtılma ve duvardan ayrışması yüzünden kanın geçtiği bölgenin daralması ya da tıkanması söz konusu olabilir. Böyle etkilerde genç kişilerde bile boyun damarı tıkanıklığı ya da daralması olabilir.

Boyun damar tıkanıklığı tanısı ve tedavisi nasıl olur?

Hastalara yapılan klinik muayene sonrasında, beyin damarı tıkanıklığı teşhis konulabilmesi için bazı görüntüleme yöntemlerinden yararlanabilir. Bunlar arsında MR anjiyo, renkli doppler çekimi, BT bilgisayarlı tomografi anjiyo ve kataterle anjiyo tetkikleri kesin teşhis konmasına yardımcı olmaktadır. Tedavi uygulandığı sırada damarda darlık fazla olmadığında ve hastanın fazla yakınması bulunmadığında, kan sulandırıcı ilaçlar kullanılarak damardan kan akışının daha rahat olması sağlanır. Bu tür yakınmaların geçmemesi durumunda ya da daralma oranının % 70 ten daha fazla olması durumunda tıkanıklığın dışarıdan müdahale edilerek açılması gerekir. Bunun için hastaya açık yöntemle ameliyat yapılarak, boyun damarın içinin temizlenmesi yoluna başvurulabilir ya da anjiyo uygulaması yapılarak kasıktan ya da bilekten girme suretiyle damara stent yerleştirilmesi ve damarın bu sayede açılması yoluna gidilebilir.