Bozcaada’nın tarihi eserleri nelerdir?
1-Bozcaada Kalesi
Bozcaada ,boğazın hemen çıkışında ve anakaraya yakın olmasından dolayı bütün tarih boyunca istilalara açık bir yer olmuştur. Bundan dolayı kale büyük br öneme sahip olmuştur. Türkiye’nin en iyi korunmuş kalelerinden biri olan Bozcaada Kalesi’nin ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı bilinmiyor. Fenikeliler, Cenevizler ve Venedikliler tarafından Bozcaada Kalesi, Fatih Sultan Mehmet döneminde 1455 yılında var olan kalıntılar üzerine tekrar inşa edilmesiyle almış. Venedik- Osmanlı arasında süren mücadeleler sırasında uğradığı tahribatlar sonrası, 1657 yılında Köprülü Mehmed Paşa döneminde büyük bir onarımdan geçmiştir. II. Mahmut zamanında 1815 yılında hemen hemen yeniden inşa edilerek bugüne kadar bu görünümü korunmuş. Adanın kuzeydoğu ucunda kayalıklar üzerine inşa edilmiştir.
2-Bozcaada Ayazma Manastırı
Yunanca “hagiasme” sözcüğünden gelen Ayazma, kutsal su demektir. Bozcaada’nın güney kısmında yer almaktadır. Burada çift oluklu tarihi bir çeşme, 8 yaşlı çınar ağacı, küçük bir manastır ve 2 adet tek katlı yapı bulunmaktadır. Ayazma’daki Rum Ortodoks cemaate ait olan manastır, Rum azize Aya Paraskevi adına yapılmış olup onun adını taşımaktadır. Manolaki Manolidis tarafından 1734 yılında yapılan manastır, sadece özel günlerde ibadete açılıyor. Manastırın hemen alt kısmında bir dilek mağarası bulunmaktadır. Ziyaretçiler burada mum yakıp adak adıyorlar, taştan ve çalı çırpıdan dileklerini sembolize edecek şekiller yapıyorlar.
3-Meryem Ana Kilisesi
Bozcaada’daki Rum Ortodoks cemaate ait olup burada ibadete açık olan tek kilisedir. Rum Mahallesinin tam ortasında yer almaktadır. Giriş kapısında 1869 tarihi okunan kilisenin, ilk yapılış tarihinin Venedikliler zamanına kadar uzandığı tahmin edilmektedir. Avlusundaki 4 katlı çan ve saat kulesi 1980’lerde kısmen sökülmüş ve kule metal kafes içine alınmıştır. Yüksekliği 23.8 metre olan kilisenin kulesini restore çalışmalarına 2006 yılında başlanmış ve 2007 yılında tamamlanmıştır. Bu çan kulesiyle ada merkezi eski silüetine kavuşmuştur.
4-Bozcaada Yeni Kale
Adanın hemen arkasındaki tepede harabe olarak bulunmaktadır. Bozcaada Kalesi’nde bulunan kitabesinden yapım tarihinin 1827 olduğu anlaşılmaktadır.
5-Köprülü Mehmet Paşa Camii
Venedikliler döneminde yıkıldığı tahmin edilen cami sadrazam Köprülü Mehmet Paşa tarafından 1655’de tamir edilmiş ve onun adını almıştır. Günümüzde, halk arasında Yalı Camii olarak anılmaktadır. Caminin kitabesi yoktur. Zaman içinde geçirdiği tamirler neticesinde şimdiki şeklini almıştır. Kırma çatılı, kareye yakın planlıdır.
6- Bozcaada Alaybey Camii
Kırmızı kesme taştan yapılmış olan cami, çocuk parkı karşısında bulunmaktadır. İnşa tarihi kesin bilinmemektedir. Ancak 1700 yıllarında yapıldığı tahmin edilmektedir. Caminin avlusunda küçük bir mezarlık bulunmaktadır. Burada 14 tane mezar vardır. Osmanlı’da sadrazamlık yapmış olan Halil Hamit Paşa’nın mezarı da bunlardan biridir.
7- Alaybey Hamamı
17. veya 18. yüzyıla ait olduğu tahmin edilen hamam, 1960’lara kadar çalışmış ve 40 yıldır kullanılmamaktadır.
8- Bozcaada Köprülü Hamamı
Sadrazam Köprülü Mehmed Paşa tarafından yapılmıştır. Hamam yaklaşık 70 yıldır çalışmamakta ve uzun zamandır şarap mahzeni olarak kullanılmaktadır.
9- Bozcaada Namazgah
Türk Mahallesinde bir zamanlar toplu namazların kılındığı yer olan namazgah, şimdilerde park olarak kullanılmaktadır. Yapılış tarihi kesin olarak bilinmeyen açık namazgahın kıble taşı ise kayıptır.
10- Namazgah Çeşmesi
Bozcaada’da Sadrazam Öküz Mehmed Paşa’nın yaptırdığı çeşmelerin en önemlisidir. Kesme tüf ve moloz taşla örülmüş kare planlı ve sarnıçlı bir çeşmedir. Kitabesinde 1703 tarihi görülmektedir.
11- Yel Değirmenleri
Günümüzde yalnızca iki tanesinin kalıntıları bulunmaktadır. Bir tanesi Yeni Kale tepesindeki kale kalıntısının hemen aşağısında, diğeri ise jandarmanın bulunduğu tepede yer almaktadır.
12- Aburga Ahmet Dede Türbesi
Türbenin içinde 10 tane mezarlık bulunuyor. Rivayetlere göre denizci Aburga Dede’nin türbesinde denizciler dua eder, adak adarlarmış. Türbe hala ada halkı tarafından kullanılmaktadır.