Buğday rüşeymi nedir?
Rüşeym, “Buğday Özü” anlamına gelmektedir. Rüşeym, buğdayın özü demektir. Buğday rüşeymi bir tanenin % 2-3’ünü meydana getirmektedir. Bu nedenle buğdayın una dönüştürülmesi aşamasında özel ayrıştırma işlemi uygulanarak 1 ton buğdaydan yalnızca 1 kg rüşeym elde edilmektedir. E vitamini ve mineral bakımından son derece zengin olan bir besindir.
Buğday rüşeymi, gıdalarda ve kozmetikte en çok aranan ürünlerden biridir. Gıda kullanımına uygun olan rüşeym oranı en fazla % 0,5’tir. Geleneksel bir değirmen sisteminde rüşeym, kepek azaltma pasajlarında elde edilmektedir. İçinde vücut için gerekli olan besin öğelerinin bir çoğunu yüksek miktarda içeren buğday rüşeymi, son derece değerli bir maddedir. Bu maddenin % 15 oranında ekmeğe ilave edilmesi ile besin değeri yüksek, oldukça lezzetli ve iç yapısı homojen olan bir ekmek elde edilmektedir.
Ruşeym bilinen buğday taneciğinin en tepesindeki cücük kısmıdır. Buğdayın iç bölümünden oluşur. Tepesindeki o küçücük hayat kaynağı, bitki oluşmasını sağlayan rüşeymdir. Buğday rüşeymi, tanenin filizlendiği bölgedir. İçeriğinde yüksek miktarlarda A, E ve B1 vitamini, lesitin, esansiyel yağ asitleri ve proteinler ile minerallerden olan çinko, manganez ve krom bulunmaktadır. Döllenmeden hemen sonra oluşan tohumda bitki embriyosu ile birlikte besin deposu bulunmaktadır. Embriyo, bitkinin küçük bir kopyasını içinde barındırır. Besin deposu ise, bitki kendi besinini üretebilecek duruma gelene kadar embriyonun büyümesini sağlayacaktır. Döllenmeden sonra tohum oluşurken bitki türüne göre nişasta ve protein ile birlikte şeker ve yağ da tohumla birlikte besin olarak depolanmaktadır. Nişasta tohum için gerekli olan bütün enerji kaynağını sağlamaktadır. Depolanmış proteinler de bitki açısından önemli olan diğer proteinleri inşa etmek için embriyonun gereksinim duyacağı aminoasitleri sağlayacaktır. Buğdaydaki toplam proteinin yaklaşık olarak % 8’ini içeren rüşeymin protein miktarı ortalama % 30 civarındadır.
Buğday rüşeyminin çeşitli faydaları vardır. İçeriğinde cildin yaşlanmasını geciktiren E vitaminiyle birlikte hücreleri güçlendirme özelliği nedeniyle cildi güzelleştirir. Ani şeker iniş çıkışlarını önleme etkisi vardır. Vücutta hücre zarının dayanıklılığını artırarak bağışıklık sistemini destekler ve böylece kanseri önler. Rüşeymi koroner kalp riskini azaltır, kan pıhtılaşmasını önler ve diyabetli hastalarda damar tıkanıklığını önlemeye yardımcı olur. Kansızlığı önlemede yardımcı olan rüşeymi aynı zamanda halsizliğe de iyi gelmektedir. Sinir sistemi üzerinde olumlu etkiler saptanmıştır. Gözde katarakt oluşumunu geciktirici özelliği vardır. Rüşeymi aynı zamanda doğal afrodizyak özelliği gösterir.
Rüşeym, soğuk, süt ya da yoğurt, kahvaltılık gevrek ile karıştırılabiliyor, taze veya kuru meyveye ilave edilerek daha da zenginleştirilebiliyor. Çorba, salata gibi yiyeceklerin üzerine serpilerek kullanılabilen rüşeymi aynı zamanda yemek pişirirken baharat yerine vitamin olarak da kullanabilecek bir üründür. Lif değerinin yüksek olması nedeniyle tokluk hissi sağlar. Ancak Protein ve esansiyel yağ oranının yüksek olması nedeniyle dayanıklılık süresi azdır. Buğday rüşeymi toz halinde satılmaktadır. Özellikle bebekler için kullanırken çok dikkatli, olmak gerekmektedir. Mutlaka doktor tavsiyelerine uyulmalıdır.