Bulutlar nasıl oluşur?

Her insanın açık bir havada gökyüzüne baktığı zaman kendini daha iyi hissetmesini sağlayan ve çocukluk yıllarının hayal dünyasında kocaman pamuk şekerlerine benzetilen bulutlar, bugün olduğu gibi binlerce yıl önce yaşayan insanların da ilgisini çekmiştir. İnsanoğlu yüzlerce yıldır “Bulutlar nasıl oluşur” sorusunun cevabını aramış ve bu konuyla ilgili gerek hayal gücünü kullanarak gerekse de kendi mantığı doğrultusunda fikir yürüterek çeşitli sonuçlara ulaşmıştır. Bulutlar aslında gözle görülebilir su damlacıkları ve kristal hale geçmiş buz zerrecikleridir. Bazı bulutlar sadece su damlacıklarından oluştuğu gibi bazıları da yalnızca buz kristallerinden oluşur. Ayrıca içinde hem su damlacığı hem de buz kristali olan daha yoğun bulut kümeleri de mevcuttur. Yerden yüksekliğine göre bu su ve kristal haldeki buz damlacıkları bulut ya da “sis” olarak adlandırılır. Yere yakın oluşan su damlacıklı ve/veya buz kristalli katmanlar bulut yerine, sis olarak adlandırılır.

Bulutların içindeki buz kristalleri yaklaşık olarak 1/100 milimetre gibi çok küçük bir çapa sahiptir. Ancak bu buz kristallerin yüz milyonlarcası bir araya gelmesi, insanoğlunun yeryüzünden baktığında bulutları bazen beyaz bazen de çok çeşitli tonlarda görmesini sağlar. Yeryüzünden göğe doğru bakıldığında birçok farklı bulut kümesi görülebilir ve görülebilir gökyüzünde yer alan en küçük bulutun dahi içinde yüz milyonlarca  ve hatta milyarlarca küçük su zerreciğinin olduğu söylenebilir. Görünür ışığın tüm renk tayflarını yansıtma özelliğine sahip olan bulutlar, bu nedenle hava durumuna ve güneşin konumuna göre çok farklı renklerde algılanabilir. Kapalı havalarda ve genellikle kış aylarında gökyüzüne bakıldığında bulutların koyu gri renklerde görülmesinin temel nedeni ise bulut kümelerinin çok kalın bir tabaka oluşturmasıdır. Yüz milyarlarca su zerreciğinin ve buz kristalinin bir araya gelmesi, güneş ışınlarının da bu bulut kümelerinin arasından geçmekte zorlanmasına ve insanların yerden baktığında bulutları koyu gri renkte görmesine sebep olur.

Modern meteoroloji bilimi, yeryüzünde gözlemlenen bulutları özelliklerine gruplandırır. 10’un üzerinde farklı bulut türü bulunmakla birlikte bu bulutların yer yüzünden bakıldığında oluşturduğu form da birbirinden oldukça farklıdır. Tamamen açık ve masmavi bir gökyüzünde yalnızca belirli bölgelerde dikey olarak yukarı doğru uzanan bulut kümeleri olduğu gibi, neredeyse görülebilen tüm gökyüzünü ince bir katman halinde kaplayan bulut kümeleri de bulunmaktadır. Bulut kümesinin sınıflandırılmasında, kümenin içinde yer alan su parçacıklarının ve buz kristallerinin büyüklüğüne de bakılır. Genel olarak bulutlar; Nimbus, Kümülüs, Sirrüs ve Stratüs olmak üzere yeryüzünden nasıl göründüklerine göre dört ana gruba ayrılır. Bu Latince isimler; bukle, yığın, hare ve yığılmış gibi anlamlara gelmektedir.