Büyük İskender kimdir?

Büyük İskender Makedonya kralı 2. Filip’in oğlu, MÖ. 336 ile MÖ. 323 yılları arasında Makedonya kralı olan, tarihteki en büyük imparator olarak bilinir. Pers İmparatorluğunu yıkıp, Persepolis’i almıştır. Zaferler sonrasında Makedonya’dan Hindistan’a kadar uzanan büyük bir imparatorluk kurmuştur. Eski Yunan uygarlığının Doğu’da yayılmasına neden olmuş ve efsanevi kahramanlar arasına girmeyi başarmıştır.

Büyük İskender’in tahta çıkışı

13-16 yaşlarında Aristo’dan aldığı derslerle tıbba, felsefeye ve bilime ilgi duymaya başlamıştır. Babasının Byzantion saldırısı sırasında MÖ. 340’da Makedonya’yı yönetmiş ve Trak Kabilesini yenmiştir. Bundan iki yıl sonrada Kaironeya savaşı sırasında ordunun sol kanadını yönetmiştir. Babası öldürüldükten sonra MÖ. 336’da komutanların önerisiyle ülkenin kralı ilan edilmiştir. Sonrasında tüm hasım ve rakiplerini öldüren İskender, babasının zamanında Asya seferi için oluşturulmuş birliğin komutanı seçilmiştir. MÖ. 335’de Trakya’ya girip, Tribalileri yenerek, Tuna’dan geçip Getaları dağıtmıştır. Makedonya’ya dönerek burayı istila eden İliryalıları yenmiştir. Öldüğüne dair söylentiler çıkarıp, Atina’da ayaklananlara karşı düzenlediği saldırıda, Tebai’yi yıkmıştır. Bu saldırı sonrasında Sparta dışındaki tüm Yunan devletleri Makedonya krallığına boyun eğmek durumunda kalmıştır.

Asya’nın fethi

Pers imparatorluğunu almak için sefer hazırlıklarına başlayan İskender, MÖ. 334’de ordusuyla birlikte yola çıktı. Pers ordusuyla Granikos’ta çarpışma yaparak, zafer kazanmıştır. Bu zaferle birlikte Batı Anadolu’nun kapılarını açmış, Tiranlıları buradan sürüp demokrasilerin kurulmasını sağlamıştır. Karya’da ki Miletos ve Halikarnassos kentlerinde olan direnişi kırarak, yöneticilerin teslim olmasını sağlamıştır. Batı Anadolu’yu fethettikten sonra, Akdeniz’den Perge’ye inmiştir. Rivayete göre Asya’ya hükmedecek olan kişinin çözebileceği Gordion düğümünü çözmüştür. Ankara üzerinden Kilikya ve Kapadokya’ya geçerek, oradan güneye inmiştir. Pers hükümdarı ile İssos’ta çarpışarak yeni bir zafer kazanmıştır. Bu zaferin sonrasında Fenike ve Suriye’ye ilerlemiş, burada Pers donanmasını etkisiz duruma getirmek istemiştir. Pers kentlerinden olan Tiros’u uzun süren kuşatmadan sonra MÖ. 332’de ele geçirmiştir. Güneye doğru inerek Gazze’deki direnişi bitirmiş, MÖ. 332’de Mısır’a halkın kurtarıcısı sıfatıyla girmiştir. Memphis’te firavunların çifte tacını giyip, Apis’e çok sayıda kurban kesmiştir. Kış aylarında Mısır’ı düzenlemekle geçirmiş, yöneticileri yeniden atamış, orduyu Makedonyalıların komutasına geçirmiştir. Günümüzde olan İskenderiye şehrini kurmuştur. Halkın gözünde tanrısal bir ilah olarak yükselmiştir. MÖ. 331’de Tiros’a geri dönmüştür.  Ardından Mezopotamya’ya ilerleyip, Perslilerle Gaugamela savaşına girişmiş, yine zaferle ayrılmıştır. Güney’de Babil’i ele geçirmiş ve Susa’ya girmiş. Buradan İran’ın içlerine yönelmiş, Persepolis’te kralın sarayını törenle yakmıştır. Sarayı yakmakla öç seferinin sona erdiğini anlatmıştır. MÖ. 330’da Media’ya girerek, Ekbatana’yı almış, Yunan askerlerinin geri dönmesine izin vermiştir. Pers topraklarını alarak, burada yeni bir imparatorluk kurmak isteyen İskender sefer hazırlıkları başlatmıştır. Bu seferde Hazar kıyıları ve Afganistan’a kadar inmiştir. MÖ. 330-329’da Helmand ırmağını geçip kuzeye inmiştir. Hindikuş dağlarını geçerek oradaki karışıklığa son vermiştir. Buradan Siriderya’ya geçip, İskitlerin direnişini bastırmıştır. İskender, Pers geleneklerini iyice benimsemeye başlamış. Bu esnada Bakteriane prenseslerinden Roksana ile evlenmiştir.

Hindistan’ın fethi ve imparatorluğun güçlenmesi

Ele geçirdiği ülkelerden sonra ordusunu genişleten İskender, MÖ. 327’de Hindistan üzerine sefer düzenlemiştir. Hindikuş dağlarını aşıp, Hidaspes çarpışmasında hükümdar Poros’u yenilgiye uğratmıştır. Aleksandderia Nikaia ile Bukefala kentlerini kurmuştur. Doğuya doğru gitme isteği, ordudaki gerginlikten dolayı daha sonraya kalmıştır. Hidaspes ırmağında donanmayı hazırlayarak, İndus ırmağından Hint okyanusuna kadar ilerlemiştir. Ravi ırmağı civarında Mallilerle yaptığı savaşta ağır yaralanmıştır. MÖ. 325’te Patala’ya varmış, burada tersane ve liman yaptırmıştır. Burada Hindistan seferi için gereken hazırlıkları yapmıştır. Seferden önce yönetimde değişiklikler yaparak, MÖ. 324’te Susa’ya varmıştır. Burada Dareios’un kızı Barsine ile evlenmiştir. Bu arada Perslerin ordu ve yönetimde Makedonyalılar ile eşit duruma gelmesi tepkilere yola açmıştır. Bu sebeple Makedonyalı askerleri geri göndermek zorunda kalmıştır. Perslerle kendine yeni bir ordu yaratıp, orduyu daha güçlü hale getirdi.

Büyük İskender’in ölümü

Tanrısal onurlara layık görülmüş, bunu başkalarına kabul ettirmiş olan İskender, MÖ. 324’te Luristan halkına karşı saldırılarda bulundu. Buradan Babil’e geçip, Arabistan’a sefer yapmak için hazırlıklara başladı. Basra körfezi kıyılarına yeni şehirler kurmayı düşünürken rahatsızlanarak, MÖ. 323’de daha 32 yaşında ölmüştür. Cenazesi İskenderiye’de altın bir tabuta konmuştur. Ölmeden önce imparatorluğu kime bıraktığı sorulmuş, buna ”En Güçlünüze” cevabını vermiştir. Ölümünden sonra ise imparatorluk dört parçaya bölünmüştür.