Can sıkıntısı nedir, nasıl yaşanır?

Can sıkıntısı herkesin yaşayabileceği doğal bir durum olarak kabul edilir. Bunun neden kaynaklandığı hakkında kesin bir bilgi olmasa da, kişilerin uğraşmak için bir şey bulamadığı zaman ya da yaptığı bir iş sırasında da canı sıkılabilir. Kişilere yaptığı etki yaşa göre değişen can sıkıntısının, ergenlik çağında bulunanlarla yetişkinlerdeki etkisi birbirinden farklıdır. Yaşı küçük olanlar bu durumdan daha çok etkilenirler. Yaşı büyük olanlar daha tecrübeli olduğundan can sıkıntısından kolay kurtulabilirler. Can sıkıntısının neden kaynaklandığı bilinirse, bunlara yönelik çareler üretilebilir. Genç yaşta olan kişilerde yaşanırsa, bunalıma girme gibi etkiler gösterebileceğinden, bu konuda dikkatli olmak gerekir. Can sıkıntısı kişide kendilik değerini tehdit edecek bir durumdur. Bunu yaşayan kişiler kendisini tek başına kalmış, yaşamaktan yoksun ve yaşamını anlamsız olarak hisseder. Bunu yok olmakla eşdeğer tutar. Can sıkıntısı kendisi için yavaş yavaş ölmekle aynı değerde algılanır. Can sıkıntısı yaşamın elimizden kayıp gideceği korku ve telaş gibi değil, yaşama dâhil olamamak, dâhil olabilmek için herhangi bir şey yapmamaya eşlik edecek bir duygudur. Canı sıkılan bu esnada sadece canım sıkılıyor diye ifade eder. Burada kişinin kendi yaptığı herhangi bir şey yoktur. Canını sıkan ya başkalarıdır ya da bulunduğu ortamdan dolayı canı sıkılır. Bu kişiler üstlerine sorumluluk almazlar. Sadece beklemeyi tercih ederek ortamı oluştururlar.

Can sıkıntısı türleri nelerdir?

Bu duygu kişiler tarafından iki farklı şekilde yaşanabilir. Bunlardan birisi gündelik ve geçici şekilde yaşanan sıradan can sıkıntısıdır. Diğeri ise kişileri yaşamdan yılgınlığa kadar götürebilir. Canı sıkılan kişi hayatını bir boşluk olarak algılar. Kendi kolunu kıpırdatacak gücü olmamasına rağmen, bu esnada bir şeyler olmasını ister. Canı sıkılan kişi aslında hem kendisiyle, hem de dünyayla ilişkiye girmektedir. Fakat bunu gerçeğe dönüştürebilmek için herhangi bir çaba da sarf etmez. Bunun için kendisi yeterli uyaranlara sahip değildir. Uyaran azlığı olması kişinin can sıkıntısı çekmesine neden olur. Bu uyaranların azlığı sadece dış dünyadan değil, içsel uyaranların azlığından da kaynaklanır. Bazı kişiler dışarıdan gelen uyaranları yaratıcı biçimde değerlendirdiğinden, bunların canları hiç sıkılmaz. Her zaman her yerde meşgul olacak bir şeyleri vardır. Can sıkıntısı çekenler için bu olumsuz duygu oluşturmakta ve yıkıcı bir özelliğe sahip olmaktadır. İnsanların ilişkilerinde can sıkıntısı bazen başrol konumuna gelebilir. Karşısındaki kişi önceleri heyecan verirken, birdenbire can sıkıntısına neden olabilir. Bu durumda kişiler ilişkileri bitirmek yerine, ilişkinin şeklini değiştirirse daha faydalı olur. Bu yüzden öncelikle can sıkıntısının ne demek olduğu iyi belirlenmelidir.

Can sıkıntısını geçirmek için öneriler nelerdir?

• Gençlerde can sıkıntısı yaşanırsa bu halin kendileri tarafından devamlı olacağı düşünülebileceğinden, tedirgin ve şüpheci bir konuma gelebilirler. Bu yüzden onları rahatlatmak için aileler ellerinden geleni yapmalıdır. Üstlerine gidildiği zaman sorunun çözülmeyeceğini bilmelisiniz.
• Can sıkıntısının hayatın bir gereği olduğunu düşünmelisiniz.
• Anne ve babalar çocuklarının can sıkıntısı çekmesi durumunda, çocuklarında bildiği şeylerin dışında onların farklı şeylere yönelmelerini sağlamalıdır.
• Ergenlik çağında olan gençler yaşadıkları sorunlardan dolayı genellikle başkalarını sorumlu tutar. Bu kişiler genellikle anne ve babalar olur. Bu durumda gençlerin üzerine gitmektense, sorunun çözümüne odaklanarak kendileriyle konuşmayı deneyebilirsiniz.
• Çocukların can sıkıntısı yaşaması halinde, isteklerinin hepsi hemen yerine getirilmemelidir. Bunu gidermek için ona hediyeler alma yolunu seçmemelisiniz. İstedikleri şeyin anında olmayacağını mutlaka öğrenmeleri gerekir. Bu çocukların kişisel gelişimi için gerekli olan bir davranış biçimidir.
• Ergenlik döneminde bu sorunların olması halinde, kendi davranışlarınızı gözden geçirmeli, onlarla kurabildiğiniz diyaloğu sorgulamalısınız. Çocuklarınızı nasıl dinlemeniz gerektiğini öğrenmeniz gerekir.