Çek nedir?

Çek, bankalar tarafından verilen ve bankada parası bulunan kişilerin, bu paralarının bir bölümü veya tamamına karşılık alacaklıya veya hamil’e ödenmesi emrini içeren, kanunlarla şekil ve kapsamı belirtilmiş olan, kıymetli bir evrak ve ödeme aracıdır.

Sanayileşmenin getirdiği ticari faaliyetlerin giderek büyümesi ve gelişmesi nedeniyle, ticaretin sağladığı büyük ekonomik hacimden kaynaklanan paraların, piyasalarda daha rahat ve güvenli bir şekilde dolaşımını sağlamak için geliştirilmiştir. Çekte üç ana unsur bulunmaktadır bunlar; Keşideci, muhatap ve hamil’dir. Çeki düzenleyen kişiye keşideci, çeki ödeyecek olan bankaya muhatap ve çeki elinde bulunduran kişiye de hamil, yani alacaklı denmektedir. Çekler, hamiline ve nama yazılabilirler. Hamiline yazılan çek taşıyan kişiye, nama yazılan çek ise isme yazılırlar. Çekin düzenlenmesi ile ilgili kurallar kanunlarla belirlenmiş olup, buna uygun olmayan çekler kıymetli bir evrak olmasına karşın bu vasfını kaybedebilirler. Bir çekin geçerli olabilmesi için, mutlaka çek kelimesinin bulunması gereklidir. Çek üzerinde muhatabının belli olması, keşide yeri ve tarihinin bulunması, keşidecinin yani çeki yazan kişinin imzası, ödeme tutarının hem rakam hem de yazı ile yazılması ve hamilinin belirtilmesi çekin geçerli bir ödeme aracı olması için gereken diğer unsurlardır.

Ticari faaliyetlerde kullanılan çekler, ciro edilebilen bir ödeme aracı olduğundan, para transferlerinde ve yüklü ödemelerde oldukça kolaylık sağlamaktadır. Para dolaşımının çok fazla olduğu günümüzde, çekler bu yükü oldukça azaltmaktadır. Sahte para ve çalınma gibi riskleri neredeyse ortadan kaldırmaktadır. Genel olarak ticari işletmelerin faaliyetlerinde kullanılan çekler ile ilgili çek sahibinin, yani çeki kullanan kişi veya kuruluşların tüm ödeme ile ilgili verileri Merkez bankasında kayıt altında tutulmaktadır. Bu kayıtlar, bir nevi mali ve ticari istihbarat edinilmesini de sağlamaktadır. Bu özellikleri ile çek, ticaret hayatının vazgeçilmez bir unsuru olarak varlığını devam ettirmektedir.