Ceviz aşılama yöntemleri nelerdir?
Aşılama, ekonomik üretim ya da çoğaltım için en uygun olan yöntemdir. Ancak meyve türleri arasında aşı ile çoğaltılması problemli olan en önemli ağaç cevizdir.Ceviz fidanında aşılamanın problemli olmasının temel nedeni kalem aşılarda kesilen yerden fazla kanama olması, göz aşılarda ise gözün altında hava boşluğunun kalmasıdır. Kanama aşının tutma ihtimalini azaltmaktadır. Bundan dolayı aşılanacak ağaç ya biraz bekletilir ya da aşı yerinden aşağıda bir noktada kanama olması için kısa kesikler yapılır.
Yine ceviz fidanı aşılamasında kallus oluşumundan dolayı yüksek sıcaklığa ihtiyaç duyulmaktadır. Dışarıda yapılacak olan aşılama işlemlerinde ortam sıcaklığı yaklaşık 25-27 0C yi bulduğunda aşı tutma ihtimali yükselir. Eğer yeteri kadar sıcaklık olmaz ise dışarıdan müdahalelerle aşı bölgesi ısıtılabilir.
Cevizlerin kalem aşıları yapılırken özsuyun akışı, kallus oluşumu ile iletim dokuları arasında bağlantıyı engelleyebilmektedir.Açık alanlarda ceviz aşı zamanları iklim şartlarına bağlı Nisan- Mayıs arasında değişiklik göstermektedir. Durgun aşılar ise yine iklim koşullarına bağlı olarak 20 Ağustostan başlayarak 10-15 Eylüle kadar yapılabilmektedir.
Ayrıca gerek çöğürün ve gerekse aşı kaleminin kabuk kalınlığının aynı olması diğer bir ifadeyle aynı yılın sürgünü olması, aşı tutma oranını artırır ve aynı yılda aşı yapılabilir.
Kullanılan başlıca aşı yöntemleri şunlardır:
1. Yama Göz Aşısı,
2. Omega Aşısı,
3. Dilcikli Aşı,
4. Yarma Kalem Aşısı,
1. Yama Göz Aşısı :
Yama göz aşısına başlama zamanı, çöğürün kabuk verip vermediğinin kontrolü ile tespit edilmektedir. Çöğürler eğer aşıya gelmiş ise, aşıdan yaklaşık bir hafta önce sulanmalı, sulamadan 1-2 gün sonra da çöğürlerin yaprakları temizlenerek uçları alınmalı ve 2-3 yaprak bırakılmalıdır. Aşıda en önemli olan konu aşı kalemlerinin günlük olarak kesilip aşılamada kullanılmasıdır. Kullanılan aşı kalemleri ne kadar pişkin ve dolgun olursa, aşı tutma oranı o kadar yüksek olur. Aşı kalemlerinin uç kısmındaki gözlerden, zorunlu olmadıkça göz alınmaması gerekir. Aşı, çift ağızlı özel aşı bıçağı ile yapılmalıdır. Aşı kalemi ile kullanılan çöğür, mutlaka aynı yılın sürgünü olmalıdır. Aşı yapıldıktan üç hafta sonra aşılar kontrol edilmeli ve aşı bağı mutlaka çözülmelidir.
2- Omega Aşısı :
Omega kalem aşısında önemli olan husus yama göz aşısı uygulanmış olan ve başarılı sonuç alınamayan 1-2 yaşlı çöğürlerin araziden sökülerek, aşılanması ve sıcaklık kontrolü yapılan kapalı bir alanda muhafaza edilmesidir. Bu yöntem fazla kullanılan bir yöntem değildir.
3. Dilcikli Aşı :
Dilcikli aşı çöğür ile kalemin yaşları farklı, fakat çaplarının birbirine eşit olması durumunda uygulanan bir yöntemdir. Bilhassa yazın yapılan yama göz aşılarında, aşı tutmayan çöğürlere sonraki yılın ilkbaharında dilcikli aşı uygulanmaktadır. Kalem ve çöğürün aynı kalınlıkta olmasına dikkat edilmelidir.
4.Yarma Kalem Aşısı :
Ceviz ağacına kalem aşıları genel olarak ağaca su sürmeden yapılır, su sürmüş ise ağaç aşı altından su çıksın diye biraz kesilir veya bıçak ile çizikler atılır. Yaz döneminde yapılıp da tutmayan bir yaşındaki çöğürlerle birlikte, 5 yaşındaki yabani ağaçlara dahi yarma kalem aşıları uygulanabilmektedir. Çöğürlerle birlikte, 5 yaşındaki yabani ağaçlara bile bu aşıları uygulamak mümkündür. En önemli husus ilkbahar mevsiminde yapılacak olan aşılarda yabanilerin (çöğür) tepesini aşıdan önce fidanın kalınlığına bağlı olarak, toprak seviyesinden yaklaşık 20-30 cm. yukarıdan kesmektir. Bu işlemden sonra özsuyun akıtılması için ortalama 7-10 gün beklenmeli ve sonra aşı yapılmalıdır.
Ceviz kalemleri yaklaşık 10-15 m uzunluğunda ve 2-3 göz içerir. Ceviz fidanı anaç ve kalem yüzeyi bir defada ve pürüzsüz olarak kesilmelidir. Kullanılacak bıçaklar çok keskin olmalıdır. Aşı kalemleri ilkbahar gelişme döneminde, sürgünler yeteri kadar geliştiğinde alınmalıdır. Daha sonra aşı bantlarıyla sarılır ve bağlanır. Aşı bantları nem geçirmez şekilde olmalıdır. Bu şekilde aşı yerinden su kaybı önlenerek aşının tutması sağlanabilir. Su kaybını önlemek ve hastalıklardan korunmasını sağlamak için ceviz kaleminin tepesi aşı macunu veya sutut adı verilen beyaz boya ile kapatılır.