Ceviz nerede ve nasıl yetişir?

Yararları saymakla bitmeyen bir yemiş olan ceviz, Cevizgiller familyasının mensubu olan ağaçların tohumlarına verilen genel isimdir. Juglans olarak isimlendirilen cinsin üyelerinin tohumları binlerce yıl öncesinde yaşayan insanlar tarafından fark edilmiş ve ceviz bugüne dek insanoğlunun en çok tükettiği yemişlerden biri olmayı sürdürmüştür. Ülkemiz gerek üretim hacmi gerekse de üretim kalitesi açısından dünyanın önde gelen ceviz üreticileri arasında yer almaktadır. Dünyanın en büyük ceviz üreticisi neredeyse her sektörde karşımıza çıkan Çin olmakla birlikte Türkiye ise ABD’nin ardından dünyanın en büyük 3. ceviz üreticisi konumundadır. Dünyadaki toplam ceviz üretiminin yaklaşık olarak %9’u ülkemizde yapılmaktadır. Türkiye’de yıllık olarak yaklaşık 180 bin ton ceviz üretilmekte ve bu cevizin önemli bir miktarı dünyanın dört bir yanına ihraç edilmektedir.

Ceviz üreticiliğine başlanması için öncelikle yabani ceviz bitkisi tohumlarının aşılanması gerekmektedir. Bu aşamada elde edilecek olan yabani ceviz tohumlarının kalitesi, doğrudan yıllar sonrasında elde edilecek olan cevizin de kalitesini belirleyecektir. Yabani ceviz tohumları çöğür yani küçük fidan haline geldiğinde aşılanmaktadır. Ancak tohumu elde edilen yabani cevizin türü kadar önemli olan, aşılama kullanılacak olan anacın da doğru seçilmesidir. Tohumluk cevizlerin seçilmesinin ardından ceviz yetiştiriciliğinin bir diğer önemli adımı olan ekime geçilmektedir. Tohumların nasıl ekileceği ise yetiştiriciliğin en mühim nüanslarından biridir. Ülkemizde genellikle ceviz tohumları 5-10 santimetre derinliğe gömülmektedir. Cevizin ne kadar derine gömüleceği kadar nasıl dikileceğinin önemli olduğu da unutulmamalıdır. Zira ceviz tohumlarının damar kısımlarının aşağı yani toprağa denk gelmesine, yanak olarak tabir edilen yan kısımlarının da yere paralel olmasına dikkat edilmelidir.

Cevizin ekileceği toprağın cinsi de dikim uygulamalarını etkilemektedir. Killi bir toprak yapısına sahip bölgelerde daha yüzeysel ekim yapılabilirken, kumlu topraklarda tohumlar daha da derine gömülebilmektedir. Ceviz yetiştiriciliğinin önemli aşamalarından biri de, ağacın hangi uygulama ile aşılanacağıdır. Yarma, Omega, Dilcikli ve Yama Göz aşısı olmak üzere birçok farklı aşılama uygulaması kullanılmaktadır. Aşının tutması için fidan ile aşı kaleminin aynı yılın sürünü olmasına da bilhassa dikkat edilmesi gerekmektedir. Böylece kabuk kalınlıkları neredeyse birbirine eş olan aşı kalemi ile çöğür yani fidanın tutma ihtimali de büyük oranda artacaktır. Sulama için tercih edilecek uyulama periyodu ise ceviz türüne, aşılama tekniğine, iklime, toprak yapısına ve daha da birçok farklı faktöre göre değişmektedir. İlkbaharın ortalarından başlayarak hasat sonuna kadar sulama yapılmaktadır. Ayrıca sonbahar sonlarından kış sonuna kadar fazla yağış almayan bölgelerde kış mevsiminde de sulama yapılması gerekebilir.