Çiçek kurutma işlemi nasıl yapılır?
Çiçek kurutma geçmişten itibaren yapılan bir yöntemdir. Özellikle dekoratif kullanım için çiçeklerin kurutulması yaygındır. Kuruduktan sonra şekli ve rengi bozulmayan çiçekler bunun için tercih edilmekte, bunun yanında dekoratif yapraklar, tohum kapsülleri, ilginç bitki dalları, hatta bitki meyveleri tercih edilmiştir. Özellikle taze iken çabuk solan bazı bitkisel materyaller kurutularak kullanılmış. Kurutma için tercih edilecek bitkisel ürünlerin toplanmasında en önemli etken toplanma zamanıdır. Bunlar asla nemli bir günde toplanmamalı. Ürünler çığın kurumasından sonra ve akşam nemi başlamadan önceki zamanda toplanmalıdır. Çiçeklerin kurutulmasında bazı teknikler tercih edilmektedir.
Çiçek kurutma temel yöntemleri
Hava ile kurutma: Bu yöntemde çiçekler kimyasal kurutucu olmadan doğal bir şekilde kurutulmaktadır. İyi havalandırılan, karanlık ya da oldukça hafif bir ışık alan, sıcak ve temiz bir yerde kurutma işlemi gerçekleştirilir. Bir merdiven altı, tavan arası gibi yerler buna uygundur. Çiçeklerin hızlı kuruması için, kuru, sıcak bir ortam, iyi ventilasyon gerekir. Bunun nedeni çiçeğin ne kadar hızlı kuruması sağlanırsa, rengini ve şeklini daha iyi muhafaza etmesindendir. Kurutma sırasında çiçeğe yağ, kurum gibi etkenler yapışırsa, sonuçları kötü olur.
Çiçekler toplanır toplanmaz, en kısa sürede kurutulmalıdır. Yaprakları dışında kurutulanlar, dallarıyla bir demet yapılır. Bunlar bir sicimle ya da lastikle bağlanır. Dalları kururken büzüşüp çekeceğinden, bağlama sıkı yapılmalıdır. Yapılan demetler hava sirkülasyonu alacak aralıklarla ve ters olarak asılmalıdır. Ters asılması kuruma sırasında çiçeklerin ağırlığının dalları aşağıya çekmesi yüzündedir. Bu şekilde ters asılarak kurutma bazı durumlarda istisna gösterebilir. Şekli bozulabilen bazı çiçekler yatay şekilde kurutulabilir. Bazen de tüm çiçeklerin ters kurutulması hepsine aşırı dik bir görünüm verebilir. Bu durumda bir kısmı yatay, bir kısmı asılarak kurutulabilir. Yatay kurutma işleminde aralıklı olarak gazete kâğıdına yayılan çiçekler küflenmemesi için 2 günde bir mutlaka çevrilmelidir.
Kumda kurutma: Hava ile kurutma başarılı sonuçlar verse de, bazen başarısız sonuçlar alınmasına neden olabilir. Yani bir gül kurutma istendiğinde, havada gülün şekli korunarak kurutulması oldukça zor olur. Bu durumlarda sabır ve özen isteyen kumda kurutma tercih edilebilir. Kurutma işlemi için kullanılacak kum oldukça ince taneli, tozu ve mili arındırılmış olmalıdır. İçeriğinde tuz ve organik materyaller varsa, bunlar yıkanmalı ve iyice süzülmelidir. Yayvan kabın içinde 126 derecede fırınlanarak, kum kurutulmalı ve içindeki organizmalar öldürülmelidir. Kumun iyice kuruduğunu anlamak için, içerisine biraz silisyum karıştırılmalı ve ısıya tutulmalıdır. Burada silisyum maviye dönerse, kumda tam olarak kurumuş demektir. Kum ince bir elekten geçirilip, içinde olan topaklar parçalanır.
Kum normalde ağır olduğunda, nazik, ince çiçekler için uygun olmaz. Kurutma için bir kutuya 2-5 cm yüksekliğinde kum yayılır. Üstüne çiçekler uygun aralıklarla yerleştirilir. Üzerine yavaş şekilde kum dökülerek, 2-5 cm kalınlığında kum tabakası oluşturulur. Dikkat edilmesi gereken, aynı türdeki çiçekleri bir arada kurutmaktır. Katmerli çiçeklerin yüzleri yukarıya gelecek şekilde kutuya yerleştirilmeli ve kum yavaşça ilave edilmelidir. Kurutma işlemi çiçeklerin türüne göre 3-5 hafta içinde tamamlanır.
Borax yöntemiyle kurutma: Bu tür kumda kurutmayla aynı özelliktedir. Sadece kum etli, kalın taç yaprakları olan çiçeklerde tercih edilmekte, borax hafif olduğundan ince çiçeklerde tercih edilmektedir. Özellikle Manisa lalesi, kokulu menekşe gibi çiçekler borax yöntemiyle kurutulur.
Silisyum kristalleriyle kurutma: Silisyum özellikleriyle hızlı bir kurutma sağlar. 2-3 gün içinde çiçekler rahatlıkla kurutulabilir. Etli yaprakları olan zambak gibi çiçekler bile 10 gün içinde kurutulabilir. Bu yüzden çiçeklerde parlak ve canlı renkler elde edilebilir. Fakat silisyum diğer yöntemlere göre pahalıdır, ancak süresiz şekilde kullanılabildiğinden maliyeti sonradan düşürülebilir. Silisyum kristalleri oldukça ince, hatta toz gibi olmalı, kuruysa mavi, nemliyse pembe ya da ak renkte olmalıdır. Kurutma kumda kurutma yöntemi gibi uygulanır.
Gliserin ile kurutma: Bu yöntem kalın dokulu çiçekler için uygundur. Bu yöntemle çiçeklerin yeşil yaprakları genellikle güz kırmızısına, bronz, kahverengi ya da sarı renge dönüşmektedir. Bu değişim bitkinin türüne bağlı olmaz. Çiçeğin toplanma vakti, gliserinle muamele süresi bunda etkili olur. Çiçekler uzun yıllar güzel görünümünü korur, tozlanma olduğunda çiçekler sabunlu sıcak suyla yıkanır ve orijinal hale getirilebilir.
Mikro dalga fırınla kurutma: Bu yeni kurutma yönteminde genellikle silisyum kristalleri ile kaplı çiçekler hızlı bir şekilde kurutulur, doğal renkler korunur ve başarılı sonuçlar alınır. Özellikle kasımpatı, karanfil, lale gibi çiçekler bu yöntemle kurutulabilir.
Presleyerek kurutma: Bu yöntemde kurutulan çiçekler derinliğini yitirir ve iki boyutlu duruma getirilir. Çok etli olan, kalın ve çıkıntılı çiçeklerde bu yöntem tercih edilir. 2-4 hafta içinde çiçekler kurumuş hale getirilebilir.