Çimlenme nedir?
Embriyonun uygun ortam sağlandığında gelişmesini sağladığı için bitkilerin üremesi açısından hayati öneme sahip olan çimlenme, tohum aracılığı ile ana bitkinin üremesidir. Tohum sahibi olan ana bitkiye benzer yapıda yeni bir bitki oluşmasını sağlayan çimlenme süreci, yeni bitkinin “fide” olarak tohumdan çıkması ile başlar. Çimlenme dışarıdan bakıldığında her ne kadar çok basit bir süreçmiş gibi görünse de, biyokimyasal düzeyde incelendiğinde aslında son derece kompleks ve aşamalı birçok olayın aşamalı olarak gerçekleştiği bir değişimdir. Tohumun büyümeye başlaması ile çimlenme süreci de başlar ve filiz halindeki bitki büyümek için ihtiyacı olan besin maddelerini ilk aşamada tohumundan temin eder.
Fizyolojik açıdan incelendiğinde karmaşık gelişim süreçlerinin görüldüğü çimlenme süreci, biyokimyasal birçok olayın düzenli bir sıra ile gerçekleşmesi sonucu olur. Çimlenmenin başlangıcı tohumun dış ortamdaki suyu emmesi ile başlar ve emilen su tohum kabuğunun giderek daha yumuşak bir hale gelmesine neden olur. Bu süreç içinde kabuğun yumuşaması, “protoplazmanın” yani matriks sarı sıvının da sulanmasını sağlar. Protoplazmanın su emerek genişlemesi sonucunda tohumun zaten yumuşamış haldeki dış kabuğu çatlayarak, çimlenme sürecinin bir sonraki aşamaya geçmesine yardımcı olur.
Solunumun hızlandığı yeni çimlenme sürecinde, Oksijen alan bitki enzim faaliyetlerini de başlatır. Kökcük olarak isimlendirilen ilk filiz, bitki hücrelerinin büyümesi ile tohumdan dışarı çıkarak büyüme sürecine girer. Çimlenmenin ilk adımları olarak tanımlanan bu süreç, enzim faaliyetlerinin ve besin alımının devam etmesiyle birlikte hızlanır. Suda erimeyen yapıdaki kompleks besin maddelerinin bitki enzimleri sayesinde hücre içinde basit maddelere dönüştürülmesi ve Oksijen alımı, bitkinin büyüme için gerekli olan enerjiyi üretmesini sağlar. Halk arasında “çöğür” olarak da bilinen ilk tohum fidanı gelişimini sürdürerek, ilk yaprakları oluşturana dek tohumdaki hazır besin maddelerini kullanmaya devam eder.
Çimlenme sürecinde yürütülen faaliyetleri sırası ile kısaca özetlemek gerekirse; tohumun suyu emmesi, enzim ve Oksijenli solunum faaliyetlerinin başlaması, tohum içindeki hazır besin maddelerinin basit ve eriyebilen maddelere dönüştürülmesi, besinlerin özümsenerek hücrelerin büyümeye başlaması ve son olarak da büyümenin gerçekleşmesidir. Devam eden süreç içinde ilk yapraklarını geliştiren genç bitki, ortamdaki besin maddelerini özümsemeye devam ederek, güneş ışınlarının enerjisinden faydalanmaya başlar. Bitki türlerine göre epikotik ve hipokotil gelişiminin de tamamlanması ile bitki yetişkin hale gelerek tohum üretmeye ve yeni neslin üreme sürecini başlatmaya hazır hale gelir.
Rahnansaika