Çocuklar neden hırçın davranır?

İnsanların birey yolunda yol almaları bir yaşına girdiği andan itibaren kendini gösterir. Çocuklar bu yaştan itibaren olaylara karşı tepki geliştirmeye başlarlar. Kimisi uysal davranışlar gösterirken kimisi hırçın davranışlar sergilemektedir. İnsanlar bazı davranışları kalıtsal olarak sergilerken bazı davranışları da çevreden model alarak sergilemeye başlar. Bilindiği üzere her çocuk farklıdır. Kendine has özellikler taşır.

Bütün çocukların davranışlarının, olaylara tepkilerini aynı olması beklenemez. Bazı çocuklar aşırı hareketli ve girişken bir yapıya sahip iken bazı çocuklarda tam aksine sessiz ve içine kapanık bir yapıya sahiptirler. Hırcınlıkta çocuklarda farklı olarak görülebilen duygusal yönlü bir davranıştır. Çocuğun davranışlarına yansır.
Hırçınlık derken aklımıza öfke, inat ve tutturma, ısrar etme, zarar vericilik, saldırgan davranışlar, her şeye karşı çıkma,ağlama nöbetleri, uzlaşmaya yanaşmama gibi en hafifinden en ağır noktalara kadar pek çok davranışlar gelmektedir. Hırçınlığın bir nevi duygusal bocalama ya da davranışsal bocalama olduğunu söyleyebiliriz. Çok küçük yaşlardan itibaren çocuklarda kendisini sık sık gösterir. Çocuğun biri yaşına girdiği dönemlerdeki hırçın davranışları bilinçsi iken 2-3 yaşlarından itibaren gösterdiği hırçın davranışlar daha bilinçli davranışlardır.

Şimdide çocukların neden hırçınlaştığı konusuna açıklık getirelim. Çocuklar genel olarak duruma özgü olan sebepler nedeni ile hırçın davranışlar gösterirler. Bilinçsiz hırçın davranışlarda bulunan çocuklar daha çok engellenme ile karşılaştıkları durumlarda bu davranışı göstermektedirler. Aşırı sinirli tepkiler ile karşı koymaya çalışmaktadırlar. Özellikle oyuncakları ellerinden alındığında, kıyafetleri giydirilirken veya çıkartılırken fazla rahatsız oldukları için tepkide bulunmaktadırlar. Kimisi bu tepkiyi el kol hareketleri ile gösterirken kimisi kendisine zara verebilecek düzeydeki davranışlarla göstermektedir.

Çocuklaırn hırçın davranışlar göstermesinin diğer sebeplerini şöyle sıralayabiliriz.

1- Kişilik olarak hırçınlığa yatkın olmak
2- Çocuğa aile içindeki bir bireyin olumsuz model olması
3- Çocuk ile aile arasındaki güvene dayalı olan bir ilişki kurulamamış olması,
4- Aile içinde kurulan iletişimin yeterince sağlıklı olmaması
5- Çocuğun güven sorunu yaşaması ve özgüveninin düşük olması
6- Çocuğa yeterince önem verilmemesi ve çocuğun başkaları tarafından dinlenmemesi
7- Çocuğun kendisini ifade etmekte son derece yetersiz olduğunu düşünmesi
8- Akranlarından ileride ya da daha geride bir zeka gelişimine sahip olması
9- Okul sendromu ya da okul sorunları,
10- Beslenmeye dair sorunlar
11- Sağlık sorunları

Çocuklarda zaman zaman meydana gelen hırçınlaşmanın doğal karşılanması gerekir. Çünkü yetişkinler olarak bizlerde sık sık hırçın davranışlar göstermekteyiz. Özellikle sınavlara hazırlanan çocuklarda bu tarz davranışlar görülebilir. Ancak bir durumda var ki bazı çocukların her istediğini yaptırmak için hırçın davranışlar sergilemeleridir. Bu çoğu zaman yanlış kişilik gelişimine sebep olmaktadır. Çocukların bu hırçın davranışları kesinlikle pekiştirilmemelidir. Eğer çocuk istediklerini yaptırmayı başarırsa bu davranışları sürekli tekrar edecektir. Yine gereksiz gerginliklerin yaşanmaması için çocukla ebeveynlerin inatlaşmamasında fayda vardır. Çocuğa tatlı bir dille yaklaşmak ve hırçın davranışlarının önüne geçmek gerekir.

Hırçın çocukların, çoğu zaman başkalarına zarar vermeye çalıştıklarını, tekmelediklerini, tükürdüklerini, ısırdıklarını ve bazen sözlü saldırılarda bulunduklarını görmekteyiz. Ebeveynlerin yapması gereken en önemli şeylerden biride çocuk ile konuşarak onu ciddiye aldıklarını göstermektir. Böylece birey önemsendiğinin farkına varır ve bu çerçevede davranışlarına dikkat eder.