Dahi çocukların özellikleri nelerdir?

Üstün zekalı ve yetenekli çocuklarının keşfedebilmeleri için ailelerinin bu çocukların genel özelliklerini bilmeleri gerekmektedir. Şayet çocukların bu özellikleri aileleri tarafından bilinmezse üstün zekâlı ve üstün yetenekli çocuklar keşfedilememe durumuna maruz kalırlar.

Üstün zekaya sahip olan çocukların eğitimi, bütün dünyada büyük önem taşımaktadır. İnsanlar; kişisel özellikleri bakımından birbirinden nasıl farklı olarak yaratılmışlarsa, zihinsel açıdan da birbirlerinden farklılıklar gösterirler. Kişinin öğrenme şekli, kavrama hızı, hafızasını kullanma şekli, kişisel yetenekleri, düşünce üretebilme becerisi, kendisine has bir potansiyel olarak sunulmaktadır.

Zihinsel donanım açısından, üstün zekalı ve üstün yetenekliler grubunda yer alan bireyler, bilhassa bir toplumun büyük önemle üzerinde durması gereken kişilerdir. Bu kişiler, ülkelerinin teknolojik, ekonomik ve siyasi ilerleme süreçlerinde mihenk taşıdırlar. Çok iyi yetiştirilmiş olan yüksek potansiyele sahip olan beyinler, yalnız ülkeleri için değil, bütün dünya için önem taşımaktadırlar.

Dünya tarihine bakıldığında üstün zekalı ve yetenekli çocukların eğitimi konusunda ilk çalışmalar Osmanlı devleti döneminde gerçekleştirilmiştir. Osmanlı devletinde Enderun mekteplerinde uygulanmış olan sistem Batılı bilim adamları tarafından hala araştırılmaktadır. Günümüzde Amerikan eğitim anlayışının temelinde Enderun mekteplerinin izlerini görmek mümkündür. Yüzyıllar önce bir ilki gerçekleştirerek bütün dünyaya yol göstermiş olan atalarımızın bıraktığı yerden devam etmek, hem devletimizin, hem de her birimizin üzerine düşen önemli bir görevdir.

Üstün zekâlı çocukların özellikleri şu üç başlık altında toplanabilir:
1- Bedensel özellikleri:
a) Beden yapıları ve sağlık durumları bakımından yaşıtlarına göre daha ileri durumda oldukları görülür.
b) Enerji düzeyleri oldukça yüksektir, çok hareketlidirler.
c) Çok erken yürümeye başlarlar.
d) Daha erken konuşurlar.
e) Bebeklik döneminde daha az uyku ihtiyacı hissederler.
f) İlgilendikleri zaman dikkatlerini yoğunlaştırabilirler.
g) Kullandıkları dil, başlangıçta bile yaşıtlarına göre daha fazla gelişmiştir. Sözcük zenginliği, ifade düzgünlüğü kolaylıkla dikkat çeker.
h) Duyu organlarına dair bozukluklara, bedensel sakatlık gibi durumlara normal çocuklara nazaran daha az rastlanmaktadır. Hastalıklara karşı daha dayanıklıdırlar.
i) Duyu organlarının keskin olmasından dolayı bebekliklerinde battaniyelerini üstlerinden atma, giyim eşyalarındaki markalardan, altlarının ıslanmasından rahatsız olma, gürültüye aşırı tepki gibi özellikler görülebilir.
j) Duyu organlarının aşırı duyarlı olmalarından dolayı tat alma duyularında da hassasiyet görülebilir. Mesela iki değişik fabrikanın ürettiği meyve suyu arasındaki küçük farkı hissedebilirler.

2- Zihinsel özellikleri:
a) Öğrenme hızları çok yüksektir. Çabuk ve kolay öğrenirler.
b) Dikkat süreleri çok daha uzundur. Daha kolay dikkatlerini toplayabilir ve odaklanabilirler.
c) Düşünme becerileri oldukça gelişmiştir. Fikir üretmede daha fazla aktif oldukları görülür.
d) Kelime hazineleri son derece geniştir, bildikleri kelimeleri kolay bir şekilde kullanırlar.
e) Pek çok yaşlarına göre karmaşık olan işlemi zihinsel olarak kolaylıkla başarabilirler.
f) Genelleme yapabilirler, bilgilerin transfer edebilirler, mantıklı çağrışımlarda bulunurlar.
g) Soyut fikirlere karşı ilgileri son derece fazladır.
h) Hayal güçleri yaşıtlarına nazaran fazladır.
i) Okulda, akademik konularda yaşıtlarından 1-2 yıl daha ileridirler.
j) Yaş düzeylerinin 1-2 yıl üstünde olan kitapları okumaktan hoşlanırlar ve kolaylıkla anlarlar.
k) Kalıplardan, sıradanlıktan uzak kalmayı tercih ederler. Keşfetmekten hoşlanırlar. Orijinal bilgiler, buluşlar, yaklaşımlar ilgilerini daha çok çeker.
l) Diğer çocukların farkında olmadığı pek çok alanda bilgi sahibi oldukları görülür.
m) Hafızalarını daha etkin kullanırlar. Fazla çalışmadan, duyduklarını ve okuduklarını uzun zaman belleklerinde tutabilirler.
n) Meraklı olduklarından dolayı çok soru sorarlar ve ilgi alanları geniştir. Zihinlerinde bilgiye karşı bitmek tükenmek bilmeyen bir açlık vardır. Devamlı öğrenmekten sıkılmazlar ve hiç yorulmazlar.
o) Genellikle okula başlamadan önce okuma-yazma öğrenirler.
p) Hazır cevap, uyanık ve girişkendirler.
q) Mizah duyguları oldukça güçlüdür.

3- Sosyal özellikleri:
a) Arkadaşları arasında her zaman popüler olurlar.
b) Arkadaşlarını yaşça kendilerinden 2-3 yaş büyük olanlardan seçerler.
c) Lider ruhuna sahiptirler, başkalarına tabi olmaktan hiç hoşlanmazlar.
d) Okula karşı oldukça isteklidirler, ders dışı uğraşılara zevkle katılırlar.
e) Sportif faaliyetler, şiir, hikâye ve resim gibi alanlarda çalışmaktan hoşlanırlar.
f) Orijinal bağlantılar kurarak, beklenmedik espriler yapabilirler.
g) Kendilerine ait orijinal ilgileri bulunmaktadır. İlgi alanlarına odaklanıp bu alanlarda da büyük başarı gösterirler.
h) Yeni ve değişik durumlara kolay ve çabuk uyum sağlarlar. Değişime açıktırlar.
i) Dünya sorunlarına karşı ilgilidirler. Çözüm bulmaya çalışırlar.