Deflasyon nedir?
Günümüzde her insanın şikayet ettiği enflasyon, kapital sisteme dayalı dünya bankacılık sistemi için kaçınılmaz bir durumdur ve her insan enflasyonun etkilerini yaşar. Ancak hayatın bir parçası haline gelen enflasyonun haricinde, çoğu insanın bilmediği “deflasyon” kavramı da bu sisteme dahildir. Kuşkusuz insanların deflasyon hakkında bilgi sahibi olmamasının nedeni; enflasyonun tersi olarak deflasyonun, yıllık fiyat artışlarının negatif değerde olmasıdır. Deflasyon; yıl sonu enflasyon değerlerinin artış değil, azalma eğilimi göstermesi demektir.
Deflasyon hesabındaki ilk kural, mal ve hizmetlerin değerlerinin aylık olarak değil yıllık bazda hesaplanmasıdır. Çoğu insanın deflasyon hakkında bilgi sahibi olmamasının nedeni, günlük hayatlarında hiçbir zaman fiyatların ucuzladığı görmemelidir. Deflasyon kavramı her insanın öğrendiğinde yaşamak isteyeceği bir durum gibi görünse de, özellikle ulusal anlamda ekonomik durumun oldukça kötü şekilde etkilenmesine neden olabilir bu nedenle deflasyonun tehlikeli olabileceği de unutulmamalıdır.
Ekonomik anlamda deflasyon yaşanması yani fiyatların uzun vadede sürekli düşüş eğilimi göstermesi, alıcılarda fiyat değerlerinin düşmeye devam edeceği düşüncesini doğurur. Alıcı nasıl olsa fiyatların biraz daha düşeceğinin garanti olduğunu bilir ve mal almak için beklemeye başlar. Bu aşamada piyasadaki alıcıların fiyat düşüşüne dair olan beklentileri nedeni ile alımlarını geciktirmeleri, talebin ertelenmesi ve alımların ileri bir tarihe sarkmasına neden olur. İktisadi olarak arz-talep ilişkisi incelendiğinde; talebin ertelenmesi kısa dönemde talep düşüsüne neden olacağından, arzın da kısa vadede azalması anlamına gelecektir.
Deflasyonunun bu arz-talep etkileşimi üzerindeki olumsuz etkisi, piyasalara satışların azalması olarak yansır. Üretim yapanların üretim kapasitelerini ve satışlarını azaltmaları ise istihdamın da azalmasına neden olur. Üreticiler daha fazla ürün satmadığından, üretim için de fazla işçiye ihtiyaç duymazlar ve bu aşamada da işten çıkarma süreci başlar. Deflasyonun uzun vadede devam etmesi, üreticilerin satış yapamadığı için maliyetlerini azaltmak için fazla işçilerini işten çıkartmalarına ve dolayısı ile ulusal anlamda derin bir işsizlik sorunu yaşanmasına neden olur.
Kısaca görüldüğü üzere enflasyonun zıttı olan “deflasyon”, uzun süre devam ettiğinde ekonomik anlamda bir domino etkisi yaratır ve ülke ekonomisinin muazzam derecede kötü etkilenmesine neden olur. İktisadi olarak deflasyon; her zaman alacaklı olan kişilerin daha fazla kar elde etmesi anlamına gelirken, borçlu olan kimselerin de daha fazla zarar etmesi demektir.