Deja vu nedir?
Deja Vu tanımı daha önce yaşanmış olan bir anın yeniden yaşanma hissi anlamında kullanılır. İnsanların hayali olan bu olayları nasıl yaşamış gibi hissettikleri hakkında bazı araştırmalar yapılmış. Bu yüzden kişilerin beyin MR tetkikleri yapılmış ve yaşanan olayların en belirgin ayrıntılarının hafızaya alındığı beyin lobunda bir faaliyet artışı tespit edilmiştir. İnsanların birçoğu bu yaşadığı anı daha önceden yaşadığını hisseder. Yapılan araştırmalara göre insanların büyük çoğunluğu yaşamı boyunca en az bir kez deja vu anını yaşamıştır. Ancak hissedilen bu his kısa bir süre sonra unutulur. İçinizden belli belirsiz bir his bu anı daha önceden yaşadığınızı, fakat bunun hangisinin daha önceden olduğu belirlenemez. Bu yaşanmışlık hissi kişide sadece bir kaç saniye kadar devam eder. İnsanlar bunu yaşadıkları zaman zihinlerinin açık olduğunu ve bunun sadece ilahi bir güçle açıklanabileceğini söylüyorlar.
Deja vu halüsinasyon değildir
Deja vu olarak yaşanan olayları diğer alışılagelmiş algısal deneyimlerden ayırt etmek gerekir. Bu yaşananın bir halüsinasyon olmadığı söylenebilir. Halüsinasyon denen olaylar ruhsal sorunların, uyuşturucu maddelerin etkisiyle meydana gelen, beyin içi dengesizliğini tetikleyen, görsel ve işitsel gibi duyuların aşırı hassasiyetinden oluşur.
Deja vu sebepleri nelerdir?
Beyinde yorgunluktan ya da başka bir sebepten kaynaklanan görüntü, ses gibi etkenin giriş zamanında algılanmama durumundan oluşabilir. Beynin bu durumu algılama zamanında kişi bu olayı daha den yaşamış gibi hisseder. Bunun dışında beynin sağ ve sol lobunun çok küçük bir zaman farkıyla algılama yaptığı zaman, meydana gelen zaman farkı da bu etkiye sebep olabilir. Lobun bir tarafı diğer lobdan önce algılama yaptığı için, geç algılayan beyin lobunda deja vu olduğu hissi duyulabilir. Bu etki genellikle fazla alkol alındığında, ertesi sabah kalkınca daha fazla olur.
Bilim yönünden deja vu hatırlanan ya da oluşturulan anıda meydana gelmiş, yeniden yaşanmışlık hissi uyandıran bir hafıza hatası oluşmaktadır. Deja vu için ortaya atılmış olan hipotezlerden en güçlü olanı deneysel arka plana dayanan hafızayla ilgili olanıdır. Bazıları ise benzerliğe dayanan hafızayla ilgili olanıdır. Yapılan bazı araştırmalarda bunun sebebi olarak bazı hastalıklar da gösterilmiştir. Bunlar genellikle anksiyete, kişilik bozuklukları ve şizofreni ile ilişkilendirilse de, bu durumun tam olarak teşhisi yapılamaz. Deja vu aşırı nöral elektrik boşalması yüzünden oluştuğu fikri kabul edilmiştir. Bu kişilerin hafıza hataları olduğundan, deja vu tetiklenmeye başlamaktadır. Bu durumun görülme sıklığı 10. kromozom üstünde olan LGII adındaki genle alakalı olduğu savunulmuştur. Bu genin olduğu kişilerde orta seviyede epilepsi olabilir.