Delüzyonel bozukluk nedir?

Delüzyonel bozukluk kalıcı olan ve değiştirilemeyen disorganize düşünceler ve davranışların, halüsinasyonlar, anormal affektin bulunmadığı inatçı delüzyonlardan oluşur. Bu sorunda genellikle kişilik bozulmaz. Hastaların fonksiyonel kapasiteleri daha yüksek olmasına rağmen, fazla miktarda duyarlı ve tetikte olmaları yüzünden sosyal ortamlarda izole olurlar. Rahatsızlık daha çok 40 yaşından sonra ortaya çıkmaya başlamaktadır. Hastalarda bazal gangliyon ile limbik sistemde farklı bozukluklar oluşabilir. Fakat bu sorun genellikle psikososyal rahatsızlıklardan kaynaklanır. Bu kişiler arasında zalim ve güvenilmeyen ebeveynler, baskı uygulayan bakıcılar çıkabilir. İnsanlarda bulunan körlük, sağırlık, yalnızlık, kendini sosyal izolasyona sokma, ilerlemiş yaş, çevre değişikliği gibi etkenler hastalık açısından risk faktörlerinin arasında yer alır. Hastalarda kabul görmeyen fikirleri savunma içgüdüsü bulunur. Küçük düşme, utanç, aşağılık gibi duygularını reddederek, kabul etmedikleri bu duyguları diğer kişilere yansıtırlar. Delüzyonların ya da delüzyonun içerikleri oldukça değişken olur. Hastalara tanı konulması için, inatçı ve açık sesli halüsinasyonlar, şizofrenik semptomlar ve beyin hastalığının bulunması gerekir.

Delüzyon bozukluk belirtileri nedir?

• Bizar olmayan ve en az bir ay süren delüzyonlar
• Şizofreni A kriterlerinin karşılanmaması
• İşlevselliğin korunmuş olması halinde
• Delüzyonla birlikte duygu durum bozuklukları olsa da, delüzyonel epizotlara göre daha kısa sürmesi
• Organik bir bozukluk olmaması durumunda

Alt türleri

• Erotomanik tür: Genellikle ulaşamayacağı ve kendisinden üstün olan kişilerin kendisine aşık olduğunu düşünmek
• Grandiyöz tür: Kendinin  değerli, bilgili ve güçlü olduğunu düşünmek
• Kıskanç tür: Cinsel partnerinin kendisini aldattığını düşünmek
• Persekütif tür: Bu en fazla görülen türleridir. Her hareketinin başkaları tarafından izlendiğini, takip edildiğini düşünerek, bunlardan düşmanlık göreceğini düşünmek
• Somatik tür: Fiziksel bir kusurunun ya da medikal hastalığının olduğunu düşünmek
• Karışık tür: Burada bir kaç tane yukarıdaki tür bir arada bulunur. Grandiyöz ve ertomanik türün bir arada olması gibi.

Delüzyon bozuklukta ayırıcı tanı

Delüzyon bozuklukla berabe ortaya çıkan medikal ve nörolojik bozuklukların arasında, deliryum, demans, B12, folat, niasin ve tiamin eksiklikleri, epilepsi ve tümör gibi limbik sistem patolojileri bulunur. Bunlardan başka majör depresif bozukluk, paranoid kişilik bozukluk, bibolar bozukluk, paranoid şizofreni gibi psikiyatrik bozukluklar delüzyonel bozuklukla beraber görülebilir. Bunların öncelikle ayırıcı tanısının yapılması gerekmektedir.

Delüzyon bozukluk tedavisi nasıl olur?

Bu sorun genellikle hastaların % 30-50 sinde kronik hale gelmektedir. Delüzyonları olan duygu durum bozuklukları ya da şizofreni hastalarında farmakolojik tedaviye verilen cevap daha kötü olur. Bunlar yüksek dozda alınacak antipsikotiklerle tedavi edilir. Bu hastaların güven eksikliği olduğundan, psikoterapi uygulamakta zor olmaktadır. Hastaların çoğu bir işte çalışır ve çevresindeki kişilere zarar verip yaşamlarını devam ettirirler. Hastaların tehlikeli bir durumda olması halinde hastaneye yatırılarak, gözlem altına alınması gerekir. Hastalarda sık bir şekilde gerçekleşen depresyon durumunda sakinleştiriciler ve anti depresan ilaçlar kullanılmaktadır. Bu tür hastaların dikkatli bir şekilde takip edilmesi ve tedavi edilmesi gerekir.